علمای شیعه به عنوان پاسداران دین و مربیان و هدایتگران مردم، همواره در اندیشه تعامل سازنده با پیروان دیگر ادیان و مذاهب، به ویژه در حرمین شریفین ـ مکه و مدینه ـ در زمان برگزاری حج و عمره، بوده‌اند و مردم را نیز به سعه صدر و اخلاق نیکو با دیگران توصیه کرده‌اند.

در تمدن اسلامی، سفرنامه‌ها از مهم‌ترین منابع مطالعه تاریخ حج و حرمین شریفین به شمار می‌آیند. از مهم‌ترین این سفرنامه‌ها، سفرنامه ناصرخسرو است که در عین حال کهن‌ترین و ارزشمندترین سفرنامه به زبان فارسی به شمار می‌آید.