وهابيت شناسي در آثار انديشمندان مسلمان

مقدمه
از بدو انعقاد نطفه وهابیت به مثابه یک جریان فکری در جهان اسلام، نقد‌های گوناگون از سوی عالمان سنی و شیعه متوجه افکار و عقاید آنان شد. از میان عالمان شیعی، بزرگانی چون شیخ جعفر کاشف الغطاء، منهج الرشاد و سید محسن امین عاملی، کشف الارتیاب را به رشته نگارش درآوردند. از میان علمای اهل سنت، سلیمان بن عبدالوهاب، برادر محمد بن عبدالوهاب اولین کسی بود که در رد افکار و عقاید برادرش کتابی با عنوان فصل الخطاب فی الرد علی محمد بن عبدالوهاب نوشت. وی در این کتاب که با عنوان الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة نیز مشهور است از نادانی و گمراهی و عدم صلاحیت و بی‌لیاقتی برادرش و پیروانش سخن به میان آورده است.
این نقد‌های مبارک علمی در بحبوحه تلاش‌های گسترده این جریان برای بسط نفوذ خود در قلمروهای اسلامی که با خشونت‌ورزی‌های بی‌حد و حصر و تصفیه‌های خونین همراه بود، به ثمر رسید و این رشته تا به امروز امتداد یافته است.
از جمله ضعف‌ها در عرصه وهابیت‌شناسی، فقدان اطلاع‌رسانی مناسب و جامع است. این نقصان، نخبگان و پژوهشگران را به سوی تألیف کارهای تکراری و بدون توجه به واقعیت‌ها و مشکلات سوق می‌دهد. که در صورت فعال شدن سامانه‌های اطلاع‌رسانی، وضعیت پژوهش در این عرصه سامان می‌پذیرد و به تبع آنجامعه علمی از آن بهره خواهد برد. از این رو آگاهی پژوهشگران حوزه وهابیت‌شناسی و نیز حوزه‌های مرتبط، از پژوهش‌های صورت گرفته درباره ابعاد وهابیت و به ویژه پژوهش‌هایی که در راستای پاسخ به شبهات این فرقه است، ضرورت دارد.
کتاب‌شناسی به عنوان یکی از مناسب‌ترین مراجع در گردآوری، تنظیم و اشاعه منابع مکتوب در حوزه موضوعی خاص، جایگاه و ارزش ویژه‌ای در ارائه خدمات علمی دارد. در اهمیت کتاب‌شناسی، همین بس که بدون وجود آن هیچ تحقیق و پژوهشی به طور کامل به سامان نمی‌رسد. رجوع به کتاب‌شناسی مشخص می‌کند که در چه زمینه‌هایی تحقیقات صورت گرفته و در چه زمینه‌هایی دچار کمبود پژوهش هستیم و به نوعی مسیر تحقیقات را معین می‌کند. نیز وجود کتاب‌شناسی در هر موضوعی، از هدر رفتن وقت پژوهشگران آن حوزه در جستجوی منابع جلوگیری می‌کند. همچنین نمایی از پژوهشگران حوزه‌ای خاص را نشان می‌دهد و این برای مراکز پژوهشی که به دنبال شناسایی پژوهشگران مرتبط هستند، فایده بسیار دارد.
با عنایت به موارد فوق، پژوهشکده حج و زیارت بر آن شد تا کتاب‌شناسی جامعی از نقد‌ها و ردیه‌های نوشته شده توسط اندیشمندان مسلمان بر افکار و عقاید وهابیت تهیه و در اختیار پژوهشگران قرار دهد. از این رو کتاب‌شناسی نقد وهابیت تهیه و تدوین شد. در این کتاب‌شناسی اطلاعاتِ آثار و نوشته‌های علما و نویسندگان شیعه و سنی در نقد فرقه وهابیت از ابتدای ظهور این جریان تا زمان حاضر آمده است. گفتنی است، تعدادی از آثار نوشته نویسندگان غربی است، اما از آنجا که توسط مترجمان مسلمان ترجمه شده، در این مجموعه معرفی شده است.
همچنین تمامی آثار اعم از کتاب، رساله، پایان‌نامه و مقاله در دامنه تحقیق مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
در ادامه، اطلاعات مأخذ‌شناسی این آثار در دو بخش آثار نویسندگان شیعی و نویسندگان اهل سنت ارائه شده است. در هر بخش، منابع بر اساس نوع آن (کتاب، مقاله، پایان نامه) تفکیک شده‌اند.
قم، خيابان 75 متری عمار یاسر، خیابان شهید آیت الّله قدوسی، ساختمان حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، طبقه پنجم
پست الکترونیک: info@hzrc.ac.ir
تلفن تماس: 37186 - 025
نمابر: 37769994 - 025
كد پستی: 3719158489

دسـتـرسـی سـریـع

پـیـونـدهــای مـرتـبـط