دو نقاشي زيبا و قديمي از مسجد الحرام و مسجد النبي (ص)/ رسول جعفريان

محمد بن سليمان جزولي (درگذشته ۱۴۶۵ م / ۸۶۹ ق) انشاء كننده «دلائل الخيرات» يك صلواتيه بلند است كه تمامي آن به عربي، حاوي جملات عربي مشتمل بر صلوات بر پيامبر (ص) است. صد‌ها نسخه از اين اثر در كتابخانه‌هاي مختلف اروپا و افريقا وجود دارد و مسلمانان صوفي مسلك شمال افريقا براي قرن‌ها از اين كتاب در جلسات عمومي و خصوصي استفاده كرده و آن دعا‌ها را مي‌خواندند.
در بيشتر اين نسخه‌ها، دو نقاشي از مسجد الحرام و مسجد النبي (ص) درج شده كه به لحاظ هنر ديني ارزشمند و گاهي براي شناخت برخي از نكات تاريخي هم جالب است.
چند نسخه از اين اثر در كتابخانه دانشگاه مي‌شگان هست و يكي از اين نسخه‌ها كه زيبا نوشته شده ولي بدون تاريخ است، حاوي دو نقاشي جالب يكي از مسجد الحرام و ديگري از مسجد النبي (ص) است، اما نكته جالب اين است كه تنها به مسجد بسنده نكرده و جزئيات ديگري را هم بر حسب تخيل يا شنيده‌ها افزوده است.
براي مثال در نقاشي مسجد الحرام خانه‌هاي اطراف حرم را آورده و به علاوه مسيري را مشخص كرده كه مي‌تواند اشاره به حدود حرم باشد كه با علائم و ستونهايي از قديم علامت گذاري مي‌شده است.
در مورد مدينه نيز خانه‌هاي مدينه قديم و حتي ديوار شهر را نيز آورده است. اشاره به نخلستانهاي اطراف شهر هم جالب است.