تاريخ : 1393/11/05 | کد : 14020 |
كتاب "حج گزاري ايرانيان به روايت اسناد عثماني و قاجاري" منتشر شد
اين مجموعه شامل بخشي از اسناد موجود در آرشيوهاي تركيه و ايران در خصوص حج و حجگزاري ايرانيان در قرون ۱۳ و ۱۴ ه. ق و بيانگر روابط سياسي، فرهنگي و اقتصادي مرتبط با دو دولت ميباشد كه تصويري مستند و واقعي از روند حجگزاري ايرانيان را به خواننده نشان ميدهد. خانم «اسرا دوغان» اهل تركيه اين اسناد را از تركي به فارسي ترجمه كرده است.
در بخشي از مقدمه مترجم آمده: در روابط سياسي دو دولت، حجگزاري از اهميت خاصي برخوردار بود؛ در سفرنامههاي ايراني ديده ميشود كه چگونه حجاج از دولت درخواست بهبود شرايط را خواستارند و دولتِ خود را تحت فشار قرار ميدادند، اما در مقابل، آنچه از اسناد عثماني و همچنين از اين سفرنامهها برميآيد، حكومت قاجار نميتوانست پاسخگوي خواستههاي آنها باشد كه اين موضوع در اسناد عثماني قابل رؤيت است؛ چرا كه هر سال گزارشها و درخواستها تكرار ميشد و مورد رسيدگي نيز قرار نميگرفت. وليكن با بازخواني اسناد ايراني متوجه ميشويم كه چگونه دولت ايران تلاش ميكرد تدابير لازم را در اين خصوص اعمال نمايد.
اهميت بررسي اسناد زماني نمود مييابد كه مثلاً بدانيم طي سالهاي ۱۲۳۷ ـ ۱۲۳۶ ه. ق به خاطر وضعيت جنگي بين عثماني و ايران، كه روابط سياسي خوبي ميان دو دولت برقرار نبود، حجاج و تجار در مرز عثماني محبوس مانده بودند؛ اسنادي در دست است كه اين حوادث را به خوبي نشان ميدهد به طوري كه چنين اموري در منابع تاريخي آن زمان و حتي در سفرنامهها انعكاس نيافته است. عليرغم تصور عام بر تيرگي روابط، در اسناد عثماني بر همسايگي و بهبود روابط اشاره شده و نيز به رسيدگي امور حجاج و رفتار بر مبناي اسلام در شهرهاي قارص و ايروان كه محل عبورحجاج بود، تأكيد شده است وحوادثي كه در منطقه رخ داده، به خوبي توسط همين اسناد نمايان شده است.
اسناد گردآوري شده در دو بخش تنظيم شده است. در بخش نخست، اطلاعاتي درباره حج گزاري ايرانيان به روايت اسناد عثماني آمده و در بخش دوم، حج گزاري ايرانيان به روايت اسناد قاجاري روايت شده است.
كتاي «حج گزاري ايرانيان به روايت اسناد عثماني و قاجاري» به كوشش خانمها اسرا دوغان و مهري آريانفر تهيه شده و پس از بازبيني و انجام پارهاي اصلاحات در گروه تاريخ پژوهشكده حج و زيارت، در بهمن ماه ۱۳۹۳ توسط نشر مشعر منتشر شده است.