تاريخ : 1394/05/03 | کد : 15646 |
به مناسبت سالروز تخريب بقيع؛ كتابشناسي بقيع
كتابشناسي بقيع
اباذر نصراصفهاني
هشتم شوال مصادف است با سالروز يك اتفاق تلخ در تاريخ بشريت، كه دل هر انسان آزاده‌اي را به درد مي‌آورد. در اين روز در سال ۱۳۴۴قمري، قبرستان بقيع به عنوان مهم‌ترين قبرستان اسلام به دست وهابيون تخريب شد. پس از اشغال مكه، وهابيان به سركردگي عبدالعزيزبن سعود روي به مدينه آوردند و پس از محاصره و جنگ با مدافعان شهر، سرانجام آن را اشغال و مأمورين عثماني را بيرون كردند و در روز هشتم شوال ۱۳۴۴ قمري به تخريب قبور ائمه بقيع و ديگر قبور هم چون، قبر ابراهيم فرزند پيامبر اكرم (ص)، قبر‌ام البنين مادر حضرت اباالفضل العباس (ع) و قبر عبدالله پدر پيامبر و اسماعيل فرزند امام صادق (ع) و بسياري قبور ديگر پرداختند.
ضمن عرض تسليت به مناسبت فرا رسيدن اين روز، جهت آشنايي پژوهشگران با فعاليتهاي علمي صورت گرفته در راستاي احياي بقيع، «كتابشناسي بقيع» كه گزارشي از كتاب‌ها و مقالات منتشر شده به زبانهاي فارسي، عربي، اردو و تركي استانبولي درباره بقيع است، عرضه مي‌شود. به اميد اينكه محققين و نويسندگان عزيز تلاشهاي بيشتري در زمينه اسناد و مدارك بقيع و نيز شناساندن آن به جامعه جهاني داشته باشند.
ضمن عرض تسليت به مناسبت فرا رسيدن اين روز، جهت آشنايي پژوهشگران با فعاليتهاي علمي صورت گرفته در راستاي احياي بقيع، «كتابشناسي بقيع» كه گزارشي از كتاب‌ها و مقالات منتشر شده به زبانهاي فارسي، عربي، اردو و تركي استانبولي درباره بقيع است، عرضه مي‌شود. به اميد اينكه محققين و نويسندگان عزيز تلاشهاي بيشتري در زمينه اسناد و مدارك بقيع و نيز شناساندن آن به جامعه جهاني داشته باشند.
بخش اول: آثار فارسي
الف: كتاب
بقيع، سيدمحمد بن مهدي حسيني شيرازي (۱۳۰۷-۱۳۸۰)، ترجمه محمدعامر پاشازاده، اصفهان، بينش آزادگان؛ حسينيه كربلاييهاي اصفهان، ۱۳۸۰، ۷۲ص.
اين اثر ترجمه كتاب البقيع الغرقد، نوشته سيدمحمد بن مهدي حسيني شيرازي كه در سال ۱۴۲۰قمري توسط مركز الرسول الاعظم (ص) در بيروت منتشر شده است.
بقيع، ت‍دوي‍ن م‍ع‍اون‍ت آم‍وزش و ت‍ح‍ق‍ي‍ق‍ات ب‍ع‍ث‍ه م‍ق‍ام م‍ع‍ظم ره‍ب‍ري در امور حج و زيارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۹، ۲۶ص.
بقيع خاموش پر فرياد: شرحي بر فاجعه تخريب بقيع (از نظريه تا عمل)، جمعي از پژوهشگران، قم، انتشارات حسنين (ع)، ۱۳۸۵، ۹۶ص.
بقيع: سرگذشت اسفبار ويراني آثار اسلامي حجاز به دست آل سعود، يوسف هاجري، ترجمهٔ محمد محمدرضايي، تهران، نشر بقيع، چاپ ۱، ۱۳۷۰، ۱۷۶ص.
بقيع قطعه‌اي از بهشت، علي غلامعليان، اصفهان، اصفهان، الحج، ۱۳۸۷، ۱۳۵ص.
تاريخ حرم ائمه بقيع (عليهم السلام) و آثار ديگر در مدينه منوره، محمدصادق نجمي، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۴، ۳۷۵ص.
اين كتاب به زبان عربي نيز ترجمه شده و با اطلاعات زير منتشر شده است:
تاريخ حرم ائمه بقيع (عليهم السلام) و آثار اخري في المدينة المنورة، ترجمه محمدرضا مهري، قم، موسسه المعارف الاسلاميه، ۱۳۸۶، ۳۷۶ص.
تخريب و بازسازي بقيع به روايت اسناد، سيدعلي قاضي عسكر، تهران، نشر مشعر، چاپ ۲، ۱۳۸۵، ۱۶۸ص، پالتويي.
اين كتاب توسط پژوهشكده حج و زيارت به زبانهاي عربي و تركي استانبولي نيز ترجمه شده و توسط نشر مشعر منتشر شده است. اطلاعات آثار ترجمه شده به صورت زير است:
ترجمه عربي
تخريب البقيع و اعمار‌ها بالوثائق والمستندات، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۱۳۵ ص، رقعي.
تخريب البقيع و اعمار‌ها بالوثائق والمستندات، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۱۳۵ ص، رقعي.
ترجمه اردو
بقيع كي تخريب اور تعمير نو دستاويزات كي روشني ميس،ترجمه سيدضغيم عباس، ترهان،نشر مشعر، 1394.
ترجمه تركي استانبولي
Belgelerin diliyle bakinin tahribi ve yeniden insasi
تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۱۷۲ص، رقعي.
حكايات قبرستان بقيع: كرامات ولي خدا - خاطراتي از فاضلي گرانمايه و عارفي بلندپايه عبد كريم علامه حاج شيخ عبدالرحيم صاحب‌الفصول‌حائري، تنظيم‌كننده محمد محقق - شهرام قراگوزلو، تهران، رسپينا، ۱۳۸۸، ۶۴ص.
ترجمه تركي استانبولي
Belgelerin diliyle bakinin tahribi ve yeniden insasi
تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۱۷۲ص، رقعي.
حكايات قبرستان بقيع: كرامات ولي خدا - خاطراتي از فاضلي گرانمايه و عارفي بلندپايه عبد كريم علامه حاج شيخ عبدالرحيم صاحب‌الفصول‌حائري، تنظيم‌كننده محمد محقق - شهرام قراگوزلو، تهران، رسپينا، ۱۳۸۸، ۶۴ص.
چرا به زيارت بقيع مي‌رويم؟، علي بن فرج الله كاظمي موموندي، تهران، انتشارات قرآن، ۱۳۵۷، ۱۷۵ص.
در ساحل حقيقت: پاسخ به آنچه وهابيان در بقيع مي‌گويند، رضا محمدي، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۲۲۳ص، وزيري.
اين اثر ويرايش جديدي از كتاب در ساحل حقيقت: پاسخ به آنچه وهابيان در بقيع (تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۸، ۱۷۹ص، پالتويي) مي‌گويند همراه با تجديد نظر و اضافات است. در سال‌هاي اخير، وهابي‌ها با برنامه‌هاي ضدفرهنگي به جنگ با مسلمانان و ديگر فرقه‌هاي اسلامي روي آورده و در مكان‌هاي مقدس حرم نبوي و بقيع، به ايجاد شبهه پرداخته و مسلمان‌ها و حجاج را از انجام آداب و مراسم ديني بازمي‌دارند. آنچه نويسنده در اين كتاب بدان پرداخته، پاسخ به بخشي از اين شبهات است.
راهنماي قبرستان بقيع (جنة البقيع)، سيد محمدعلي علوي، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حجو زيارت، (بروشور)
فضاي مبكي: طراحي قبرستان بقيع و حرم ائمه معصومين (ع) ، آرش قندچي، تهران: مهدي رضايي، ۱۳۸۸، ۲۲۹ص.
ب: مقالات
«ب‍ق‍ع‍ه اسماعيل فرزند امام صادق (ع)»، محمدصادق نجمي، ميفات حج، ش ۲۰، تابستان ۱۳۷۶، ص ۷۰-۷۸.
«ب‍ق‍ع‍ه ح‍ل‍ي‍م‍ه س‍ع‍دي‍ه و ص‍ف‍ي‍ه ع‍م‍ه رسول خدا (ص)»، محمدصادق نجمي، ميفات حج، ش ۱۹، بهار ۱۳۷۶، ص ۸۸-۱۰۰.
«ب‍ق‍ع‍ه ع‍ق‍ي‍ل‌ب‍ن‌اب‍ي‍طال‍ب و ح‍ارث‌ب‍ن‌ع‍ب‍دال‍م‍طل‍ب»، محمدصادق نجمي، ميقات حج، ش ۱۴، زمستان ۱۳۷۴، ص ۵۶-۷۷.
«بقيع در بستر تاريخ»، علي اكبر نوايي، ميقات حج، ش ۵۸، زمستان ۱۳۸۵، ص ۱۲۳-۱۴۴؛ ش ۶۲، زمستان ۱۳۸۶، ص ۹۳-۱۰۶.
«بقيع، ت‍ج‍ل‍ي واق‍ع‍ي غ‍رب‍ت»، ح‍ام‍د پ‍ه‍ل‍وان‍زاده، انديشه صادق (پژوهشنامه حقوق اسلامي)، ش ۲، بهار ۱۳۸۰، ص ۱۳۲ – ۱۳۷.
«بقيع و اماكن متبركه آن»، مسجد، شماره ۱۲۴، فروردين ۱۳۸۷ ص ۶۶.
«بيت الاحزان يك حقيقت فراموش ناشدني»، محمد صادق نجمي، ميقات حج، ش ۲، زمستان ۱۳۷۱، ص ۱۱۹-۱۳۰.
«تاريخ حرم ائمه بقيع»، محمد صادق نجمي، ميقات حج، ش۴، تابستان ۱۳۷۲، ص ۱۹۲ – ۱۷۵؛ ش ۵، پاييز ۱۳۷۲، ص ۵۷-۷۰؛ ش ۶، زمستان ۱۳۷۲، ص ۱۱۱-۱۳۰؛ ش ۷، بهار ۱۳۷۳، ص ۹۱-۱۱۳.
«تاريخ حرم ائمه بقيع و جنايات وهابيت»، محمدصادق نجمي، مسجد، ش ۱۴۲، مهر ۱۳۸۸، ص ۷۶.
«تخريب بقيع گواهي بر دشمني وهابيت با رسول اكرم (ص)»، اخبار شيعيان، ش ۴۷، مهر ۱۳۸۸، ص ۳۷-۳۸.
«تخريب بقاع بقيع»، ع‍ل‍ي‌اص‍غ‍ر ف‍رزان‍ه، زائ‍ر، ش ۱۲، اس‍ف‍ن‍د ۱۳۷۴)، ص ۸ ـ ۱۰.
«تخريب بقيع به روايت اسناد»، سيدعلي قاضي عسكر، ميقات حج، ش ۴۵، پاييز ۱۳۸۲، ص ۱۱۶-۱۴۲؛ ش ۴۶، زمستان ۱۳۸۲، ص ۱۵۶-۱۹۹.
«تخريب بقيع گواهي بر دشمني وهابيت با رسول اكرم (ص)»، اخبار شيعيان، ش ۴۷، مهر ۱۳۸۸ ص ۳۷
«تخريب قبور ائمه بقيع»، محمدصادق نجمي، مسجد، ش ۱۴۳، آبان ۱۳۸۸، ص ۶۲ – ۶۵.
«جايگاه و عظمت بقيع در نگاه مسلمانان»، علي‌اكبر نوايي، ميقات حج، ش ۶۳، بهار ۱۳۸۷، ص ۸۰ – ۹۰.
«خفتگان در بقيع»، علي‌اكبر نوايي، ميقات حج، ش ۶۵، پاييز ۱۳۸۷، ص ۶۳ – ۷۸؛ ش ۶۶، زمستان ۱۳۸۷، ص ۱۱۳-۱۲۶؛ ش ۶۷، بهار ۱۳۸۸، ص ۵۷-۷۶؛ ش ۶۸، تابستان ۱۳۸۸، ص ۸۱-۱۰۴؛ ش ۶۹، پاييز ۱۳۸۸، ص ۷۳-۹۲؛ ش ۷۰، زمستان ۱۳۸۸، ص ۵۱-۶۸؛ ش ۷۱، بهار ۱۳۸۹، ص ۸۰-۱۰۲؛ ش ۷۲، تابستان ۱۳۸۹، ص ۷۵-۱۰۲؛ ش ۷۶، تابستان ۱۳۹۰، ص ۵۷-۸۶؛ ش ۷۷، پاييز ۱۳۹۰، ص ۲۹-۴۶؛
«سيري تاريخي در معرفي اجمالي بقاع قبرستان بقيع»، عباس توان، اسوه، ش ۱۷۰، شهريور ۱۳۹۱ ص ۳.
«مزار بقيع». علي اكبر حسني، ميقات حج، ش ۱، زمستان ۱۳۷۱، ص ۱۳۷-۱۵۴.
«نقدي بر انديشه وهابيت در تخريب قبوربه انگيزه هشتم شوال سالروز تخريب بقيع»، خيمه، ش ۴۵، مهر ۱۳۸۷، ص ۱۴.
«نقش و تاريخ زنان در بقيع»، محمد‌امين پوراميني، موعود، ش ۹۹، ارديبهشت ۱۳۸۸، ص ۳۴ – ۳۵.
«همگامي بهائيت ايران با وهابيت در تخريب قبور ائمه بقيع عليهم السلام»، علي صوفي و علي اكبر زاور، تاريخ در آينه پژوهش، ش ۳۳، پاييز و زمستان ۱۳۹۱، ص ۶۳.
بخش دوم: آثار عربي
الف- كتاب
قبور أئمة البقيع قبل تهديم‌ها: وصف لها من شاهد عيان كان قد زار‌ها قبل ثلاثمائة عام، سيد عبدالحسين حبيب حيدري، بيروت، دارالسلام، ۱۴۱۹ق/۱۹۹۸م، ۲۱۸ص.
الف- كتاب
قبور أئمة البقيع قبل تهديم‌ها: وصف لها من شاهد عيان كان قد زار‌ها قبل ثلاثمائة عام، سيد عبدالحسين حبيب حيدري، بيروت، دارالسلام، ۱۴۱۹ق/۱۹۹۸م، ۲۱۸ص.
المقصد الرفيع من زيارة البقيع، احمد محمد فارس، سوريه، حلب، بي‌نا، بي‌تا.
يوم البقيع، حسن موسي الصفار (متولد ۱۹۵۶م)، بي‌جا، مؤسسة البقيع لاحياء التراث، ۱۳۷۰/۱۴۱۱ق، ۳۱ص، جيبي.
البقيع المنور: قبور ائمة اهل البيت (ع) في البقيع بعد الهدة، المنظمه العالميه للدفاع عن الاماكن المقدسه، لندن، المنظمه العالميه للدفاع عن الاماكن المقدسه، ۱۴۲۰ق/۲۰۰۰م، ۴۲ص.
البقيع و ال‍ص‍لاة علي ال‍ن‍ب‍ي ص‍ل‍ي الله ع‍ل‍ي‍ه و علي آل‍ه و س‍ل‍م، اع‍داد و ت‍رت‍ي‍ب يوسف ع‍ب‍دال‍ك‍ري‍م ع‍س‍ان‍ي؛ م‍راج‍ع‍ة: زه‍ي‍ر م‍ص‍طف‍ي ي‍ازج‍ي، حلب: دارال‍ق‍ل‍م ال‍ع‍رب‍ي ب‍ح‍ل‍ب، ۱۹۹۶م. = ۱۴۱۶ق.، ۱۶ص.
تخريب البقيع و اعمار‌ها بالوثائق والمستندات، سيدعلي قاضي عسكر، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۱۳۵ ص، رقعي.
تاريخ حرم ائمه بقيع (عليهم السلام) و آثار اخري في المدينة المنورة، محمدصادق نجمي، ترجمه محمدرضا مهري، قم، موسسه المعارف الاسلاميه، ۱۳۸۶، ۳۷۶ص.
رد آراء الشيخ عبدالله بن بليهد قاضي قضاة الوهابيين في تخريب قبور ائمه البقيع (ع)، عبدالله (طلبه عراقي)، ايران، بي‌نا، ۱۳۴۵ق، ۴۵ص، جيبي، چاپ سنگي.
ردّ الفتوي بهدم قبور الائمة في البقيع، محمدجواد بلاغي (۱۲۸۲-۱۳۵۲ق.) بي‌جا، بي‌تا.
(معجم المؤلفين العراقيين، ج ۳، ص ۱۲۴)
الروضة الفردوسية والحضرة القدسية: ذكر من مات بالمدينة ودفن بالبقيع، محمد بن أحمد بن أمين الآقشهري، تحقيق قاسم السامرائي، بي‌جا، مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامي، ۱۴۳۱ق. / ۲۰۱۰م.، ۲ جلد.
الروضة المستطابة فيمن دفن بالبقيع من الصحابة، عادل ابوالمنعم ابوالعباس، مدينه منوره، مكتبة الثقافة، ۱۴۱۶ق.، ۸۰ص.
صواعق سبعة علي مفارق زنادقة خارجة وهابية در حادثه انهدام قبه ائمة بقيع عليهم الاف التحيه، ابوالحسن دولت‌آبادي نجفي مرندي (درگذشت ۱۳۴۹ يا ۱۳۵۲ق)، بي‌جا، مطبعه حاجي عبدالرحيم، ۱۳۴۴ق/۱۳۰۴، ۴۸ص، جيبي، چاپ سنگي.
صواعق محرقه في علائم الظهور و رد الوهابية في تخريب البقاع المتبركة، ابوالحسن دولت‌آبادي نجفي مرندي تهران، بي‌جا، ۱۳۷۶ق.
فاجعة البقيع، جلال معاش، بيروت، دارالعلوم؛ مؤسسة الامامة، ۱۴۲۷ق/۲۰۰۶م.
فجايع الدهور في انهدام القبور در علائم ظهور، ابوالحسن دولت‌آبادي نجفي مرندي تهران، بي‌نا، ۱۳۴۴ق، ۱۴۳ص، سنگي، جيبي.
بقيع الغرقد. محمد أنور البكري و حاتم عمر طه، المدينة المنورة، مكتبة الحلبي، ۱۴۲۴ق.، ۱۷۲ص.
البقيع الغرقد، سيدمحمد بن مهدي حسيني شيرازي (۱۳۰۷-۱۳۸۰)، بيروت، مركز الرسول الاعطم (ص)، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م، ۴۸ص.
بقيع‌الغرقد في دراسه شامله، محمد امين پوراميني، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶، ۴۳۳ص.
البقيع قصة تدمير آل سعود للآثار الاسلامية في الحجاز، يوسف هاجري، بيروت، موسسه البقيع لاحياء التراث، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۰م، ۲۳۸ص.
ب- مقاله
«أحياء تحت ثري البقيع»، ايفا علوية ناصرالدين، بقيةالله، العدد ۱۳۷، شباط ۲۰۰۳، ص ۳۰-۳۷.
«أحياء تحت ثري البقيع»، ايفا علوية ناصرالدين، بقيةالله، العدد ۱۳۷، شباط ۲۰۰۳، ص ۳۰-۳۷.
بخش سوم: آثار به زبان اردو
تاريخ جنت البقيع، حسن رضا غديري، بي‌جا، بي‌نا، بي‌تا .
جنت البقيع، سيد ابن حسن نجفي، لاهور، بي‌نا، ۱۶ص.
در اين كتاب تاريخ انهدام مزارات ائمه (ع) در بقيع ذكر شده است.
(تأليفات شيعه در شبه قاره هند، ص ۲۳۳، ش ۳۹۱۹)
(تأليفات شيعه در شبه قاره هند، ص ۲۳۳، ش ۳۹۱۹)
جنت البقيع، سيدظفرحسن امروهوي هندي، (درگذشت ۱۹۸۹م)، لاهور، كراچي، ۱۹۴۵م، ۳۲ص.
اين كتاب درباره قبر حضرت زهرا (س) و نيز تخريب قبور يقيع است.
نوحه جات جنت البقيع، دهلي، نشر كاظم بكدپو، بي‌تا.
(تأليفات شيعه در شبه قاره هند، ص ۶۳۸، ش ۱۱۹۱۳)
(تأليفات شيعه در شبه قاره هند، ص ۶۳۸، ش ۱۱۹۱۳)
اين عكس در كتاب مصور في الحج: رحلات محمد افندي السعودي (1904-1908) منتشر شده است. اين كتاب خاطرات سفر حج محمد افندي السعودي، كارمند عاليرتبه وزارة العدل مصر در سال 1904 ميلادي است. وي در اين كتاب عكسهاي بي نظيري از مكه و مدينه آورده است.
تــــازه هــــا- فصلنامه علمی ترویجی میقات حج، در سیاُمین سال انتشار، به پله 120 رسید.
- کرسی ترویجی «بازسازی حرم بقیع از منظر حقوق بینالملل» برگزار میشود.
- بازدید و استقبال از موزه تخصصی حج و زیارت
- بیست و دومین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشنامه حج و زیارت» منتشر گردید.
- همایش جهانی «بقیع، مدفن امامان و اصحاب» به روایت تصویر
- بازدید نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت از نمایشگاه در آستان بقیع
پـــربـــازدیـــدهــــا- موضوعات پيشنهادي و مورد حمايت گروه كلام و معارف پژوهشكده
- فهرستواره پايان نامه هاي دانشگاهي-حوزوي درباره «حج»
- فراخوان همکاری در ویکی حج
- اطلاعات پايان نامه هاي دانشگاهي - حوزوي در موضوع «حج»
- فهرست پاياننامههاي حوزوي-دانشگاهي در موضوع سلفيگري و وهابيتشناسي
- انتشار 80 عنوان كتاب در سال 1393 در پژوهشكده حج و زيارت
قم، خيابان 75 متری عمار یاسر، خیابان شهید آیت الّله قدوسی، ساختمان حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، طبقه پنجم
پست الکترونیک: info@hzrc.ac.ir
تلفن تماس: 37186 - 025
نمابر: 37769994 - 025
كد پستی: 3719158489
پست الکترونیک: info@hzrc.ac.ir
تلفن تماس: 37186 - 025
نمابر: 37769994 - 025
كد پستی: 3719158489
دسـتـرسـی سـریـع
پـیـونـدهــای مـرتـبـط
