نشست علمي «مباني مديريت معنوي روحانيون كاروانها» به همت دفتر پژوهشكده حج و زيارت خراسان، روز چهارشنبه هفتم مرداد ماه در سالن اجتماعات بعثه خراسان برگزار گرديد. در اين نشست كه با حضور فرهيختگان حوزه، مخصوصا روحانيون حج 94 برگزار شد، حجتالاسلام والمسلمين واسطي به ارائه راهكارها و ابزارهاي مديريت معنوي پرداختند كه به برخي از آنها اشاره مي شود.
ايشان در ابتداي اين نشست با طرح اين پرسش كه در اين نشست به دنبال چه چيزي هستيم؟
سه علت براي مطرح شدن اين موضوع را بيان داشتند؛
- ضرورت بحث مديريت معنوي براي روحانيون كاروانها چيست؟
- چه مشكلي وجود دارد كه به دنبال رفع آن مشكل هستيم؟
- به چه هدفي اين بحث صورت مي گيرد.
وي در ادامه مشكل اساسي در كاروانهاي زيارتي را اين طور بيان كردند كه مشكل افراد حاضر در كاروان اين است كه ناخودآگاه غلبه حس گرايي دارند و كمتر به جنبه اصلي فضا توجه مي كنند بلكه در اعمال بيشتر به دنبال صحيح و زود انجام دادن اعمال هستند و خيلي هم حوصله شنيدن مسائل تاريخي را ندارند. وي آسيب جدي زائرين را حس گرايي دانست و هدف از مديريت معنوي را الگوي رفتاري جايگزين براي زائران دانستند.
وي بحث مديريت معنوي رامقوله اي دانستند در علم مديريت براي سازمانها كه فرايندها را فعال مي كند. و در معرفي ابزارهاي آن فرمودند: چه بكنيم كه فرايندها در سازمان اثر بهتري بدهند؟ چه عواملي در فرايندهاي زيارتي در هدف سفر تاثير مثبت يا منفي دارد؟ هدف تمام روحانيون كاروانها ارتقاء معنويت است، عوامل منفي و مثبت در اين فرايند چيست؟
ايشان مفاهيم مورد بررسي در اين نشست را در چهار محور خلاصه كردند:
- معنويت چيست؟
- هوش معنوي چيست؟
- مديريت معنوي چيست؟
- ابزارهاي مديريت معنوي كدامند؟
وي معنويت را اين گونه تعريف كردندكه: هر جايي كه حقيقتي برتر از فضاي حسي و مادي وجود داشته باشد، معنويت گفته مي شود و روحانيون بايد تلاش كنند حقايق برتر به تفصيل معرفي شود كه اولا اين حقايق چه چيزهايي هستند، ثانيا: امكان ارتباط چگونه است؟
وي با طرح اين پرسش كه آيا حاجت خواهي در مقوله معنويت قرار دارد يا نه؟ بيان داشتند كه بايد به زائر القاء شود كه سفر وي صرفا براي حاجت خواهي نيست.
وي وظيفه روحاني كاروان را فعال كردن اين حس در زائر دانستند كه او صرفا براي حاجت خواهي آن هم حاجات مادي به زيارت نيامده است و بر اساس آيه «وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ» بايد ادراك معنوي حُبّي او را از پشت پرده قلبش به اولين و برترين خواسته اش تبديل شود و بايد حاجتها از مادي به ادراكي تبديل شوند، زيارت قلبي انجام دهيم نه زيارت چشمي يعني احساس و عواطفمان در چشم منحصر نشود.
وي با اشاره به تعريف هوش معنوي آن را توجه به نيازهاي برتر و متعالي دانستند و فرمودند و بايد تلاش كنيم سطح هوش معنوي زائر را بالاتر ببريم.
وي مديريت معنوي را ايجاد زمينه براي حداكثرسازي معنويت در فرايند كاري نه فقط زيارتي دانستند و با توجه به روايت نبوي:«لِلقَلبِ اَذُنانِ وَ عينانِ فَاِذا ارادَ اللَّهُ تعالى بِعبدٍ خَيراً فَتَحَ عَينيهِ اَلّلتَينِ فِى قَلبِهِ» وظيفه روحاني كاروان را سه چيز دانستند:
- شناخت نيازهاي زائر؛
- توانايي شناسايي و استفاده از اين نياز؛
- چگونگي فعال كردن اين نياز
وي با توجه به آيه شريفه « الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ» نقطه مركزي در مديريت معنوي را تفكر در مورد مفهوم بي نهايت و نامحدود دانستند و فعال سازي حس حضور خدا، ارتقاء فهم، ارتقاء درك، ارتقا معنا و مفهوم زندگي و ارتقاء تفكر شخص به مفهوم بي نهايت را از وظايف اصلي روحانيون كاروانها دانستند تا نمره درك زائر نسبت به خدا بالا رود و خودش را نسبت به قبل از سفر متفاوت ببيند.
در ادامه ايشان به توضيح جزواتي پرداختند كه بيان راهكارها در اين امر مي پردازد كه توسط خود ايشان تدوين شده است.