اعتبار و نفوذ حكم حاكم مخالف در ثبوت هلال ذي‌‌الحجه / مهدي درگاهي

هلال ماه، مباحث و ابعاد مختلفي دارد كه حكم حاكم مخالف در ثبوت آن و تحليل تبعات و لوازم فقهي آن در امور حج، يكي از مسائل آن است. در موسم حج، زمان وقوفين با حكم حاكم و اميرالحاج تعيين و اعلام مي‌شود و ممكن است در برخي موارد، موافقت آن با واقع محرز نباشد؛ همان‌طور كه ممكن است مخالفت آن با واقع، در بعض ايام يقيني باشد. با توجه به عمومات و اطلاقات تقيه و برخي روايات ديگر، همچون معتبرۀ ابن‌مغيره از ابي‌جارود، پيروي از آن، از جهت حكم تكليفي واجب است؛ چنانكه حتي در صورت علم به مخالفت نيز بر آن تصريح شده است.
البته برخي، صحت حج را به وقوف اضطراري و برخي، به اِعمال حيله منوط دانسته‌اند؛ منتها اطلاقات و عمومات تقيه، و برخي روايات، همچون معتبرۀ ابن‌سنان و ابن‌مغيره از ابي‌جارود، بر صحت حج و كفايت آن دلالت دارند و حكم واقعي ثانوي حج در فرض تقيه (خوفي و مداراتي) در صورت علم به مخالفت هم، صحيح و مجزي است.