نشست علمي «بازپژوهي اعمال مساجد كوفه و سهله» برگزار شد

نشست علمي «بازپژوهي اعمال مساجد كوفه و سهله» به عنوان بيستمين نشست علمي گروه فقه و حقوق پژوهشكده حج و زيارت جهت بررسي مستندات اعمال اين دو مسجد بزرگ برگزار شد.

اين نشست علمي با سخنراني اساتيد حجج اسلام اكبر ترابي شهرضايي استاد درس خارج حوزه علميه قم، منصور مظاهري كروني استاد درس خارج حوزه علميه و فعال عرصه حج و زيارت و مهدي ساجدي عضو گروه فقه و حقوق پژوهشكده حج و زيارت همراه بود.

حجت الاسلام مظاهري در اين نشست با بيان اين كه پژوهشكده حج و زيارت فلسفه وجودي خود را برگزاري اين نشست هاي علمي در قطب حوزه هاي علميه مي داند، اظهار داشت: به ويژه در مباحث كليدي كه مورد ابتلاي بحث هاي زيارت در مكه و مدينه و عتبات عاليات است، بايد بر طبق فقه جواهري عرضه شده و در اين حوزه مقدسه مطرح شود.

در ادامه اين نشست حجت الاسلام ساجدي كه به عنوان ارائه دهنده بحث در اين نشست حضور داشت، اظهار داشت: ما در اين مقاله به بررسي فقهي و حديثي اعمال مسجد كوفه و سهله پرداخته ايم و نحوه انجام اعمال عبادي در اين دو مسجد شريف را به معناي دخيل بودن مكان خاص از مسجد در صحت يا كمال عمل، مورد بازپژوهي قرار داده ايم. نتايج حاصل از اين پژوهش حاكي است در خصوص مقام ابراهيم و مقام جبرئيل از مسجد كوفه، اعمال و ادعيه با نص صحيح يا معتبر وارد شده اما در مورد ساير قسمتهاي مسجد كوفه و تمامي مسجد سهله دليل روشني بر خصوصيت داشتن موضعي از اين دو مسجد وجود ندارد.

وي افزود: در اصلِ فضيلت نماز در اين دو مسجد ترديدي نيست؛ اما با توجه به اينكه اعمال وارد شده در مفاتيح الجنان تنها به كتاب المزار ابن مشهدي مستند است و در اين كتاب تنها روايت درباره نماز در كنار مقام حضرت ابراهيم (ع) و مقام جبرئيل داراي سند صحيحي است و بقيه نمازهاي مسجد كوفه و هيچ يك از نمازهاي مسجد سهله مستند بر روايتي مسند نيست، نمي‌توان اين مكان‌ها را داراي خصوصيتي نسبت به بقيه اماكن اين دو مسجد دانست. افزون بر اينكه برخي از دعاهاي وارد شده با ادعيه مأثوره همخواني نداشته و همين مطلب ضعف آن را اشعار دارد. بنابراين اصل نماز و دعا در اين دو مسجد و توجه به اين دو مكان شريف از مسلمات است، اما اينكه بتوانيم شرعاً خصوصيت داشتن ستون‌ها و اماكن تاريخي (مثل بيت الطشت و...) را براي نماز اثبات كنيم، محل تامل جدي است.

حجت الاسلام ساجدي در ادامه بيان داشت: در مورد تسامح در ادله سنن نيز، هر چند مباني متعددي وجود دارد، اما طبق مبناي حق، روايات من بلغ در مقام اصلاح سند و جبران ضعف آن نيستند، بلكه مضمون آنها اين است كه رواياتي كه به شما رسيده و ثوابي را ثابت دانسته، اگر به آن روايت عمل كنيد، خداوند تفضلا آن ثواب را به شما عنايت مي‌كند، هر چند رسول خدا (ص) آن را نفرموده باشد. پس روايات بلوغ ثواب بعد از عمل را ثابت مي‌كند، نه اصلاح سند روايت ضعيف را.

در ادامه حجت الاسلام ترابي شهرضايي كه ناقد بحث وي بود با بيان اين كه مقاله بر اساس يك مبناي در علم اصول يعني وثوق مخبري نوشته شده است، ابراز داشت: اين مبنا ضرر زيادي به شيعه مي زند در حالي كه مبناي گذشتگان ما در عمل به خبر اصالت خبري بوده است نه مخبري .

در اين نشست شخصيت هاي ديگري نيز به عنوان ميهمان حضور داشتند كه از ميان مي توان به حجج اسلام والمسلمين نجف نجفي روحاني مسؤول بعثه مقام معظم رهبري در كشور عراق، سيد مهدي عليزاده موسوي رييس پژوهشكده حج و زيارت و حجج اسلام تقي قرائتي رييس مؤسسه مسجد، احمد احساني مسؤول بعثه رهبري در كاظمين و خالد غفوري مسؤول مجله فقه اهل بيت(ع) مسجد اشاره كرد.

حجت الاسلام والمسلمين نجف نجفي روحاني اظهار داشت: بحث اعمال اين دو مسجد يكي از مسائل مبتلابه است و نتيجه اين نشست بايد از طريق فقها به مردم اعلام شود.

حجت الاسلام قرائتي نيز با بيان اين كه تا كنون يك كتاب در مورد زيارت مسجد نوشته نشده است، ابراز داشت: در حالي كه كلمه زائر اول براي خدا است؛ اصل مسأله اين است هم از نظر رجالي، فقهي و هم تاريخي بحث كنيم كه رابطه مساجد با يكديگر چيست.

حجت الاسلام خالد غفوري نيز با تأكيد بر اين كه ابتدا بايد مباني بحث مشخص شود، اظهار داشت: به عنوان مثال قاعده تسامح در اين جا جايي ندارد، و مباني ديگري هم وجود دارد.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمين عليزاده موسوي بيان داشت: هدف از اين جلسات ساده سازي كار زائران نيست بلكه بحثي بود كه از جانب روحانيان مطرح شد و ما نيز اين مسأله را در پژوهشكده دنبال كرديم.

گفتني است، در اين نشست علمي جمع زيادي از اساتيد، طلاب و پژوهشگران حوزوي حضور داشتند كه برخي نيز مطالبي را در نقد سخنان ارائه دهنده بيان كردند.

در پايان نيز حجت الاسلام ساجدي به اين سؤالات پاسخ داد. وي در پاسخ به شبهات مطرح شده اصالت دادن به سند را كه به ايشان نسبت داده بودند ناقص دانسته و بيان داشت علاوه بر اينكه سند بايد صحيح باشد مي توان از طريق قوت متن يا يكسان بودن محتواي روايات داراي سند صحيح و ضعيف، به درستي محتواي روايات پي برد، همچنين در بحث استناد فقهاي سابق به قاعده تسامح در ادله سنن چنين پاسخ داد كه اين ادله كه برگرفته از احاديث «من بلغ» است ناظر به بعد از عمل و بعد از اين است كه انتساب ثواب داشتن عمل به معصوم، يقيني باشد. بنابراين با خود اين احاديث نمي توان سند ضعيف را تصحيح نمود. علاوه بر اينكه براي بسياري از اين اعمال در كتب مزار اصلا سندي ذكر نشده است.