نشست علمی «بررسی اهمیت نسخه‌های خطی در بازیابی تاریخ تشیع در حرمین شریفین»

نخستین نشست تخصصی واحد احیای میراث پژوهشکده حج و زیارت با موضوع «بررسی اهمیت نسخه‌های خطی در بازیابی تاریخ تشیع در حرمین شریفین»، صبح روز سه‌شنبه 22 آبان 97 در سالن نشست‌های تخصصی پژوهشکده برگزار شد.

سخنران این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حسین واثقی بود که سال‌هاست در زمینه میراث حرمین شریفین و تاریخ تشیع دراین سرزمین به پژوهش می‌پردازد و حاصل پژوهش‌های ایشان در قالب مجموعه کتاب‌هایی تحت عنوان «سلسلة ذخائر الحرمین الشریفین» ارائه و تا کنون 11 جلد آن منتشر شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین واثقی در آغاز، با اشاره به اینکه برای مطالعهتاریخ تشیع در حرمین، باید میان دو شهر مکه و مدینه تفکیکقائل شد، به بیان مختصری درباره تاریخ تشیع در این دو شهر پرداخت.

به گفته واثقی، مردم مکه در طول تاریخ عموماً از اهل سنّت بوده‌اند و تنها پس از تأسیس دوره صفویه، برای مدتی عالمان شیعه امامی دراین شهر حضور جدی داشته‌اند و در این دوره حتی میان اصولیان واخباریان مجادلات و منازعات فکری وجود داشته است.

واثقي در ادامه سخنراني خود افزود که برخلاف مکه، شهر مدينه عمدتاً حوزه نفوذ شيعيان بوده و بيشتر اشراف مدينه در طول تاريخ، شيعه دوازده امامي بوده‌اند؛ تا جايي‌که در سده هشتم هجري، شخصيت شيعه برجسته‌اي همچون مهنّا بن سنان مَدَني از اين شهر برخاسته است.

به گفته واثقي، با اينکه در دوره مملوکي عالمان سنّي به مبارزه با تشيع پرداختند، اما جامعه شيعه مدينه به حيات خود ادامه داد و شيعياني که تا کنون در اين شهر و روستاهاي آن حضور دارند، باقي‌مانده شيعيان مدينه در قرون گذشته‌اند.

حجت‌الاسلام والمسلمين واثقي با اشاره به اينکه کتب تاريخ و منابع چاپي آگاهي‌هاي بسيار اندک و ناچيزي درباره حضور شيعيان در حرمين به دست مي‌دهند، تأکيد کرد که براي پر کردن خلأ موجود، ناچار به مراجعه به نسخه‌هاي خطي هستيم.

واثقي ضمن تشريح روش کار خود در مجموعه ذخائر الحرمين الشريفين، ابراز نمود که مهرهاي تملّک، انجامه‌هاي نسخه‌هاي خطي و گواهي‌هاي انهاء قرائت نسخه‌ها از جمله ‌مواردي است که از دل آنها آگاهي‌هاي فراواني درباره ابعاد حضور شيعيان در حرمين به دست مي‌آيد.

اين مصحّح و نسخه‌پژوه پرتلاش تصريح کرد که تا کنون در لابه‌لاي مجموعه‌هاي خطي مختلف، حدود هفتاد مکاتبه ميان پادشاهان و دولتمردان صفوي و شخصيت‌هاي وابسته به اين حکومت با اشراف مکه را يافته است که اين نامه‌ها به انشاء شيخ بهايي، ميرداماد و ديگر رجال علمي اين دوره بوده و همه اين نامه‌نگاري‌ها را در کتاب «المکاتبات المکّية» تصحيح و منتشر کرده است.

حجت‌الاسلام والمسلمين حسين واثقي در پايان اين نشست، به معرفي مجموعه 11 جلدي ذخائر الحرمين الشريفين و ويژگي‌هاي آن پرداخت؛ و برنامه نشست با سؤالات حاضران و پاسخ سخنران محترم پايان يافت.