علل تداوم قدرت رژیم پادشاهی عربستان سعودی

اين كتاب بر آن است نشان دهد با وجود حاكميت غير دموكراتيك در عربستان، چه عللي موجب تداوم قدرت رژيم سلطنتي آل سعود طي هشت دهه شده است؟

نگارنده معتقد است ائتلاف قدرت حاكم با علماي وهابي، وجود درآمدهاي رانتي (اعم از نفت، گاز و درآمدهاي ناشي از حج)، و اشتراك منافع اين كشور با مصالح كشورهاي غربي، از مهم‌ترين علل تداوم حاكميت آل سعود به شمار مي‌آيد. مؤلف همچنين در اين كتاب درصدد پاسخ به پرسش‌هاي ديگري است كه عبارت‌اند از:

- چرخش قدرت سياسي درون قبيله آل سعود چگونه است؟

- ساخت قدرت عربستان، چگونه از عقيده ديني، خصوصاً رهبران وهابي،
بهره مي‌گيرد؟

- درآمدهاي رانتي چگونه در خدمت تداوم قدرت رژيم آل سعود قرار گرفته است؟

- با وجود سياست‌هاي غرب مبني بر مبارزه با بنيادگرايي اسلامي و دفاع از حقوق بشر و دموكراسي در جهان، چگونه حاكمان آل سعود، روابط خود را با غرب، به خصوص ايالات متحده آمريكا، تحكيم بخشيده و از آن در تداوم ساخت قدرت خود بهره گرفته‌اند؟

نگارنده در پاسخ به پرسش‌هاي مزبور به اين نتايج دست يافته است:

- بر مبناي وصيت عبدالعزيز بن عبدالرحمان، پايه‌گذار دولت سوم سعودي، پسر بزرگ وي پادشاه شد و خاندان سلطنتي هسته مركزي نظام سياسي را تشكيل داد و رقابت در قالب جريان‌هاي دروني آل سعود به گردش درآمد؛ بدون اينكه نهادهاي انتخابي يا نظارت مردمي در آن نقشي داشته باشند. در پست­هاي مملكتي نيز اعضاي خاندان سعودي يا قبائل متحد، بدون توجه به قابليت‌ها و توانايي‌هاي ديگران، تمام قدرت سياسي اين كشور را در انحصار خود دارند.

- با توجه به پيوند تاريخي ميان آل سعود و آل شيخ در كشور عربستان، به رغم تفاوت ميان جريان‌هاي وهابي، خاندان آل سعود از طريق راه‌هايي چون بهره‌مند كردن وهابيان از مواهب مادي، واگذاري بخشي از قدرت به آنها، انحصار مذهبي (مذهب وهابيت) در داخل كشور، تبليغ وهابيت در خارج كشور با كمك نهادهاي دولتي، استفاده ابزاري از فتواي وهابيت براي سركوب مخالفان و بهره‌مندي از اختلافات دروني جريان‌هاي وهابي، در تداوم قدرت سياسي خود از آنها بهره مي‌گيرد.

- آل سعود با توجه به درآمدهاي رانتي ناشي از اماكن مقدس مسلمانان و محصولات نفتي، از طريق راه‌‌هايي چون استقلال دولت از جامعه، عدم توزيع عادلانه درآمدهاي رانتي، جلب همكاري نخبگان جامعه، بالا بردن رفاه مردم به منظور كسب مشروعيت، سركوب مخالفان، تلاش براي كسب جايگاه منطقه‌اي و بين‌المللي، پيوند با غرب و مقابله با نفوذ دشمنان سياسي ـ عقيدتي، در تداوم قدرت خود استفاده كرده است.

- با توجه به تلاش كشورهاي بزرگ براي دستيابي به جايگاه هژمون و تلاش كشورهاي كوچك در جهت تضمين بقا و افزايش حداكثري قدرت، ميان آنها «اتحاد استراتژيك» برقرار مي‌شود. لذا دلائلي همچون اهميت جايگاه ژئوپليتيك عربستان براي غرب و آمريكا، تضمين نفت با قيمت مناسب براي غرب از سوي خاندان آل سعود، و بهره‌مندي غرب از خاندان سلطنتي سعودي به ‌عنوان مانع در برابر نفوذ دشمنان غرب، از جمله امپراتوري عثماني، اتحاد جماهير شوروي و جمهوري اسلامي ايران در طول هشت دهه گذشته، موجب شده است كه غرب به خصوص آمريكا از امنيت عربستان صيانت كند و مشكلات سياسي اين كشور را ناديده بگيرد.