محاصره مسجدالحرام

تصرف مسجدالحرام، در ۲۰ نوامبر ۱۹۷۹ميلادي، برابر با ۲۹ آبان ۱۳۵۸ شمسي، پس از حمله و اشغال مسجدالحرام، و گروگان‌گيري حجاج، به دست يك گروه مسلح بنيادگراي اسلامي و مخالف دولت عربستان سعودي، صورت گرفت. اين گروه معتقد بودند كه محمد عبدالله القحطاني، منجي اسلام يا همان مهدي موعود است و همه بايد از او اطاعت كنند.

اين رويداد، بسياري از مسلمانان را شوكه كرد. بسياري از حجاج به گروگان گرفته شدند و تعدادي از گروگانگيران، نيروهاي امنيتي و گروگان‌ها، در تيراندازي‌هاي طرفين درگيري، كشته شدند. دولت عربستان، پس از اين حادثه، سختگيري‌هاي مذهبي را افزايش داد.

اين اقدام به رهبري جهيمان بن محمد بن سيف العتيبي، انجام گرفت. او معتقد بود كه شوهر خواهرش، همان مهدي موعود است. او براي اثبات گفته‌هاي خود، از احاديثي سخن مي‌گفت كه در آن، بازگشت مهدي موعود پيشگويي شده بود. اين گروه، اولين روز سال ۱۴۰۰ قمري (۲۰ نوامبر ۱۹۷۹م) را براي تصرف مسجدالحرام برگزيدند، تا بر بعضي از احاديث درباره تاريخ قيام مهدي منطبق باشد.

در صبح ۲۰ نوامبر ۱۹۷۹ميلادي، هنگامي كه امام جماعت مسجدالحرام در حال آماده شدن براي برپايي نماز جماعت، براي پنجاه هزار عبادت كننده، در آخرين روز حج بود، شورشيان، اسلحه‌هاي خود را بيرون آوردند، دروازه‌ها را بستند و چند مأمور را كشتند. تعداد اين افراد، پانصد نفر تخمين زده مي‌شد. همچنين چهارصد تا پانصد نفر از حجاج نيز به كمك اين گروه پيوستند.

در همان زمان، گروه سعودي بن لادن، در حال نوسازي مسجد بود. يكي از كاركنان اين شركت، پيش از آنكه شورشيان سيم‌هاي تلفن را قطع كنند، موضوع را به رياست شركت گزارش داد و آنها نيز به اطلاع ملك خالد ‌رساندند. شورشيان، بيشتر گروگان‌ها را آزاد مي‌كردند. نيروهاي امنيتي، براي حمله به شورشيان، به اجازه علماي مذهبي نياز داشتند؛ زيرا در اسلام، از اعمال خشونت در مسجدالحرام، نهي شده ‌است.

نيروهاي امنيتي، پس از اجازه و فتواي علماي مذهبي، كوشيدند وارد مسجد شوند. ولي ناموفق بودند. در نهايت سه تن از نيروهاي كماندويي فرانسوي، براي اين مأموريت در نظر گرفته شدند. از آنجا كه ورود غير مسلمان به مسجد ممنوع بود، نيروهاي فرانسوي، طي مراسمي تشريفاتي در عربستان، به اسلام گرويدند. پس از دو هفته، شورشيان تسليم شدند. در اين حادثه، ۱۲۷ تن از نيروهاي امنيتي، و ۲۵۰ تن از نيروهاي شورشي كشته شدند.

دولت عربستان براي اطلاع‌رساني اين حادثه، كوشش چنداني نكرد و ترسيد كه افكار عمومي را به قيام‌هاي مشابهي عليه خود تحريك كند. ازاين‌رو در رسانه‌هاي خود خبر حمله جهيمان و انگيزه او را سانسور كردند. اما در اين ميان، ياروسلاو تروفيفوف، روزنامه‌نگار آمريكاييِ اوكرايني‌تبار، ناصر الحزيمي و توماس هيگهامر توانستند با تحقيقات جالب و خواندني خود، داستان هجوم جهيمان را به مسجدالحرام، به شايستگي، ‌بازتعريف كنند. كتاب حاضر با عنوان «محاصره مسجدالحرام» كه در بردارنده سه اثر به نام‌هاي «حصر مكه»،‌ «ايام مع جهيمان» و «حتي لايعود الجهيمان» از نويسندگان ياد شده است، به تحليل اين واقعه مي‌پردازد.