اين كتاب، شامل مقالات تاريخي منتشر شده در حدود 90 شماره نشريه ميقات حج است. مقالات جلد نخست اين كتاب عبارتند از: حج در امتداد زمان؛ حج در رهگذر تمدنها؛ سير تاريخي حج در قرآن؛ انحرافات مناسك حج در عصر جاهليت؛ حوادث تاريخي مكه ؛ واليان مكه(از صدر اسلام تاكنون)؛ تحقيقي پيرامون شعب ابي طالب؛ فتنه قرامطه در مكه؛ پيشينه تاريخي طواف؛ نبرد بدر؛ جامعه شيعه در مدينه منوره؛ موقعيت يهود در مدينه؛ يهوديان مدينه؛ گروههاي عمده يهودي در مدينه؛ بنوقريظه سومين گروه يهودي در مدينه.