محمد بن اسماعيل بن امام جعفر صادق(ع)

گروه تاريخ و سيره پژوهشكده حج و زيارت در راستاي ايفاي رسالت خود براي ترويج فرهنگ اصيل اهل‌بيت (ع)، شرح حال عده‌اي از مردان و زنان تأثيرگذار تاريخ تشيع را گردآوري كرده است كه اين اثر، به محمد بن اسماعيل بن امام صادق (ص)، مؤسس فرقه اسماعيليه اختصاص دارد. علت انتخاب اين شخص، آشفتگي و تناقص‌هاي موجود در زندگاني وي و نيز برخي اخبار مبني بر سعايت او از امام موسي كاظم (ع) نزد هارون الرشيد بوده است كه البته در برخي منابع، به برادرش علي نسبت داده شده است.
كتاب حاضر نخستين تك‌نگاري درباره شخصيت جنجالي محمد بن اسماعيل است. در اين اثر، سعي شده علاوه بر نگاه منصفانه به زندگاني او، محل وفات و دفن، و مزارهاي منسوب به وي نيز بررسي شود.
اين كتاب در سه فصل تنظيم شده است:
فصل اول با عنوان «زندگي محمد بن اسماعيل»، اطلاعات پراكنده‌اي كه در منابع تاريخي، فرقه‌شناختي و متون نويسندگان اسماعيلي درباره وي آمده، گردآوري و بررسي شده است.
فصل دوم به بررسي رواياتِ حاكي از نقش محمد يا برادر وي، علي بن اسماعيل، در سعايت از امام موسي كاظم (ع) نزد هارون الرشيد مي‌پردازد كه به دستگيري و شهادت امام (ع) منجر شد. در اين فصل تلاش بر آن بوده تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه شخصي كه از امام كاظم(ع) سعايت كرد، محمد بن اسماعيل بود يا برادرش؟
فصل سوم نيز به معرفي زيارتگاه‌هاي منسوب به نامبرده در كشورهاي عراق، سوريه و ايران اختصاص دارد و در ادامه، تحقيق مختصري درباره زيارتگاه‌هاي امامان مستور اسماعيليه (از نسل محمد بن اسماعيل) در كشور سوريه ارائه شده است.