ارتباط زائر و مزور، از دیدگاه محمد غزالی (با رویکرد نقد وهابیت)

نوشته حافظ نجفی (عضو گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده حج و زیارت)

منبع: میقات حج، شماره 106، زمستان 1397

موضوع زیارت از آغاز اسلام، مورد توجه مسلمانان بوده است. پیامبرخدا9 با توصیة زبانی و عملی به مسلمانان دربارة زیارت، مشروعیت و بایسته بودن آن را از دیدگاه اسلام آشکار ساخت. وجود دلایل فراوان عقلی و نقلی در منابع معتبر شیعه و سنی،به خصوص آثار امام محمد غزالی دربارة حیات برزخی، امکان ارتباط دو سویة زنده‌ها و مردگان با یکدیگر، به‌ویژه هنگام زیارت و تأثیر پذیری مزور از دعاها و احسان‌های زائر، مستمسکی قوی برای نقد دیدگاه‌های عالمان وهابی است‌که با وجود اذعان به حیات برزخی مردگان، به‌ویژه پیامبران(علیهم السلام)، در عین حال منکر چنین ارتباط و تأثیری هستند. در این مقاله ابتدا چند دسته از روایات مرتبط با عنوان بحث‌که مورد پذیرش علمای وهابی است، نقل گردیده، آن‌گاه دیدگاه‌های علمای وهابی‌ مبنی بر انکار ارتباط میان مرده‌ها و زنده‌ها به­ خصوص زیارت‌کننده و زیارت‌شونده و مخالفت این دیدگاه‌ها با روایات یاد شده، در بوتة نقد قرار گرفته است.