دیدار مدیر گروه تاریخ پژوهشکده از برخی مراکز علمی کرمان

گزارش سفر سيد محمود ساماني به کرمان

اين سفر که بنا به دستور و تمهيدات رياست محترم پژوهشکده حج و زيارت، جناب دکتر ضيائي وبراي شناساندن ظرفيت هاي پژوهشکده حج و زيارت و آگاهي از ظرفيت هاي استان کرمان انجام شد، از عصر سه شنبه ، 27 آذر ماه 1397 از قم آغاز و تا ساعت ظهر روز پنجشنبه 29 آذر ماه ادامه يافت. در اين سفر سه روزه چند بازديد از مراکز علمي همچون مرکز کرمان شناسي و مدرسه علميه ابراهيميه و نيز چند جلسه برگزار شد که گزارش آن به ترتيب زماني تقديم مي گردد. ضمنا بنده پيش از سفر با چند تن از فضلاي کرمان که مقيم شهر مقدس قم هستند مانند دکتر يد الله حاجي زاده، جناب رسوليان و حجه الاسلام صدقي نيز تماس گرفته و اطلاعاتي از مراکز علمي ـپژوهشي کرمان، به دست آورده بودم تا سفرم دستاوردهاي خوبي داشته و با شناخت نسبي اقدام به سفر نموده و از مساعدت صاحب منصبان کرمان بهره گيري نمايم.

1. ديدار با نماينده محترم بعثه در کرمان حجه الاسلام حاج آقاي سازندگي: اين ديدار که در اولين فرصت انجام شد(حدود ساعت 8 صبح روز چهارشنبه )، ضمن ابلاغ سلام و سپاس رياست محترم پژوهشکده حج وزيارت به جناب ايشان وتقديم کتب اهدايي، در باره برنامه سفر بنده و مساعدت ايشان در باره تحقق اهداف سفر صحبت شد و ايشان کمال همکاري را با بنده مبذول داشته و ضمن هماهنگي با برخي مراکز، حتي نصف روز براي بازديد ها، بنده را همراهي کردند. ضمنا پوستر نشست علمي تخصصي مسلمانان هند و حج و حرمين شريفين نيز تقديم شد تا در تابلوي اعلانات ساختمان حج و زيارت نصب گردد.

2. ديدار با مدير حج و زيارت کرمان جناب حاج محمود عرب نژاد: در اين ملاقات که به اتفاق جناب سازندگي و ساعت نه و نیم صبح روز چهارشنبه انجام شد در باره ظرفيت هاي پژوهشکده حج و زيارت و نيز حجگزاري شيخيه صحبت شد و ايشان با توجه به اين که خودشان پيشتر مدير کاروان حج بوده و با شيخيه نيز در سفر همراه بوده اند، سخناني در باره ايشان بيان داشته و قول مساعد دادند که مديران با سابقه کاروان هاي حج که در کاروان هايشان شيخيه حضور داشته اند را براي فردا به ساختمان حج و زيارت کرمان دعوت کنند که اين وعده عملي شد که گزارش آن در بخش هاي بعدي آورده مي شود. ضمنا ايشان اشاره داشتند شيخيه کرمان با شيخيه بصره و خرمشهر ارتباط وثيقي داشته اند.

3. بازديد از حوزه علميه ابراهيميه: اين بازديد حدود ساعت نه صبح روز چهارشنبه و در معيت حجه الاسلام حاج آقاي سازندگي نماينده محترم بعثه کرمان انجام شد. بناي ما از رفتن به اين مرکز، دستيابي به کتب شيخيه بود. زيرا اين مدرسه در سابق متعلق به شيخيه و در اختيار آنان قرار داشت و احتمال اين که آثاري از شيخيه در کتابخانه آن موجود باشد، بعيد نبود. در اين بازديد با مدير محترم مدرسه جناب حجه الاسلام حاج آقاي غلامي، ملاقات انجام گرفت . هرچند اين ديدار از اين رو که ايشان با طلاب مدرسه جلسه داشتند بسيار کوتاه بود. وي درپاسخ ما که از آثار شيخيه در کتابخانه مدرسه سؤال کرده و خواهان ملاحظه آن ها شده بوديم، اظهار داشت که گويا آثار قابل توجهي از شيخيه در مدرسه وجود داشته که پس از خارج ساختن اين مدرسه از دست شيخيه اين ٱثار را گويا خود شيخيه به طرقي از آن جا خارج ساخته اند. در پايان اين بازديد پوستر نشست علمي مسلمانان هند جهت نصب در تابلوي اعلانات مدرسه تحويل و نيز از ظرفيت هاي پژوهشکده حج و زيارت براي همکاري مختصرا سخن گفته شد

4. بازديد از سازمان تبليغات اسلامي کرمان: اين بازديد حدود ساعت 11 صبح روز چهار شنبه و در معيت جناب سازندگي انجام شد . نخست از کتابخانه آن بازديد به عمل آمد که متاسفانه اثري در باره شيخيه نداشت . پس از ٱن با مسؤل فرق و اديان سازمان تبليغات کرمان جناب حجه الاسلام حسني زاده، ديدار و در باره شيخيه کرمان به گفتگو نشستيم و چون تقاضاي آثار موجود در باره شيخيه را نموديم، ايشان چند کتاب که در دفتر کار خود داشت را در اختيار ما قرارداد و ما از آن ها تصوير گرفتيم. قابل يادآوري است که ما با برخي ديگر از روحانيون نيز در باره حجگزاري شيخيه صحبت کرديم که اطلاع چنداني از اين باره نداشتند. ضمنا پوستر نشست علمي مسلمانان هند و حج و حرمين و نيز کتابي به رسم هديه تقديم شد.

5. بازديد از محلات شيخيه نشين کرمان: با توجه به اين که کرمان از کانون هاي اصلي شيخيه مي باشد، آنان محلات خاص خودشان را در کرمان دارند و ساختمان هاي ايشان تقريبا يکنواخت و بسيار بزرگ مي باشد. همچنين مسجد متعلق به شيخيه و برخي از تکايا و حسينيه هاي ايشان را از بيرون بازديد کرديم. قابل يادآوري است که مطابق نقل برخي از کرماني ها، هنوز هم آنان بسيار متمول هستند.

6. بازديد از مرکز کرمان شناسي: با توجه به هماهنگي قبلي از سوي نمايندگي بعثه در کرمان، بنده روز پنجشنبه حدود ساعت 45/8 به آن مرکز رفته و با رياست آن جناب سيد محمد گلابزاده ديدار نموده و ايشان اطلاعاتي در باره شيخيه به طور عام در اختيار بنده قرار داده و چون درخواست ٱثار در باره شيخيه را نمودم، دستور دادند تا چند اثري که در آن ها از شيخيه سخن گفته شده را براي ملاحظه در اختيار بنده قرار دهند .اين جانب ضمن مطالعه اجمالي با کسب اجازه از جلد آن ها تصوير برداري کردم. ضمنا ايشان ياد آور شدند که جناب حجه الاسلام فلسفي پرسشهايي از شيخيه را آماده و پس از دريافت پاسخ خدمت آيت الله بروجردي برده و ايشان آن هارا ملاحظه فرموده و واکنشي نشان نداده است.

7. ملاقات با مديران کاروان هاي حج : اين ديدار در روز پنجشنبه ساعت حدود ساعت ده و نیم صبح در محل حج و زيارت کرمان و در حضور نماينده محترم بعثه برگزار شد. نخست نماينده محترم بعثه جناب سازندگي حاضران را به بنده معرفي و پس از آن بنده ضمن عرض سپاس از قبول زحمت و همکاري مديران محترم کاروان هاي پيشکسوت، پرسش هايي در باره حجگزاري شيخيه از آنان نمودم که حاضران به نوبت دانسته هاي خود از حجگزاري شيخيه را ارائه کردند. برآيند سخنان ايشان حاکي از آن بود تفاوت عمده اي ميان شيخيه با ديگر شيعيان در امر حجگزاري مشهود نيست و فقط آنان انجام اعمال را بر خود سخت نمي گيرند. مثلا به راحتي در زمان احرام زير سقف مي روند و کفاره آن را مي پردازند و يا در تلفظ قرائت صحيح در نماز و تلبيه حساسيت چنداني به خرج نمي دهند. ضمنا مديران محترم کاروان ها در پاسخ بنده که از تعداد جمعيت شيخيه در کرمان پرسيده بودم ضمن اذعان به عدم اطلاع دقيق از آمار جمعيت آنان در استان کرمان و اظهار نظرهاي مختلف در اين باره، جمعيت ايشان را حدود حدود 2000 تا 30 هزار نفر تخمين مي زدند . گويا آنان در اوايل انقلاب اسلامي حدود 7000 نفر و در سال 1392 حدود 13000 نفر بوده اند. مطلب ديگر آن که شيخيه در موسم حج خط سرکار آقا(رهبر شيخيه) را دنبال مي کنند و کتاب خاص خودشان را همراه دارند و مطابق آن عمل مي کنند و در نماز جماعت ما شرکت نمي کنند و شيخيه پايبند زيارت دوره نيستند. آنان حتي الامکان با مديران خاصي سفر انجام مي دهند. هرکارواني که در آن رهبر شيخيه يعني سرکار آقا زين العابدين باشد ازدحام مي شود مثلا در سال 94 از اروپا نيز کساني از شيخيه به اين کاروان ملحق شده بودند.

شيخيه اهتمام به اتمام اعمال حج جز وقوف در مني در همان روز عيد قربان دارند. آنان داشتن کتاب خاص در موسم حج همراه داشته و بدان عمل مي کنند، گويا ايشان دو قرباني در حج انجام مي دهند که ظاهرا يکي کفاره از استظلال است. مطابق شنيده ها و مشاهدات مديران کاروان ها، شيخيه حساسيت به استظلال ندارند ولي کفاره آن را پرداخت مي کنند. نسبت به زيارت شيخ احمد احسايي(مؤسس شيخيه) در بقيع اشتياق فوق العاده اي دارند هرچند که مدفن وي دقيقا مشخص نيست. شيخيه از اول ذيقعده موهاي سر و ريش ها را بلند نگهدار مي دارند و پس از رمي جمره تيغ تراش مي کنند. ضمنا در اين جلسه يکي از مديران کاروان ها قول دادند که مي توانند ترتيب ملاقات با سرکار آقا زين العبدين خان سرور شيخيه کرمان را با بنده بدهند که به خاطر محدوديت وقت انجام نشد.