ترجمه آلمانی کتاب «بیتالمقدس و علمای آن» تألیف احمد خامهیار، از پژوهشگران پژوهشکده حج و زیارت، از سوی نشر Eslamica در آلمان، با حمایت و همکاری این پژوهشکده با رایزنی فرهنگی ایران در آلمان منتشر شد. گفتنی است در نمایشگاه کتاب فرانکفورت سال گذشته از این اثر رونمایی شده بود و در فروردین ماه سال جاری نیز به صورت انبوه منتشر و به بازار کتاب عرضه شده است.
موضوع این کتاب، بررسی جایگاه علمی شهر بیتالمقدس و نقش آن در تولید علم در طول دوره اسلامی است و پس از درآمد کوتاهی در توصیف جغرافیایی شهر بیتالمقدس و تاریخچه اجمالی آن در دوره اسلامی، به دو بخش اصلی تقسیم شده است.
بخش نخست با عنوان مؤسسات علمی، آموزشی و فرهنگی شهر بیتالمقدس شامل چهار فصل است که در آن، به معرفی اجمالی مهمترین این مؤسسات، شامل مدارس دینی، رباطها، زاویهها، خانقاهها، بیمارستانها، دارالحدیثها و دارالقرآنها، کتابخانهها و سایر مؤسسات، و نقش آنها در رونق حیات علمی و فرهنگی این شهر در دورههای تاریخی مختلف همچون فاطمی، ایوبی، مملوکی و عثمانی پرداخته است.
عناوین فصلهای چهارگانه بخش نخست کتاب عبارتاند از: 1) مسجدالاقصی و اهمیت دینی و جایگاه آموزشی آن؛ 2) مدارس دینی بیتالمقدس؛ 3) رباطها، زاویهها و خانقاههای شهر قدس؛ 4) سایر مؤسسات آموزشی و فرهنگی بیتالمقدس (شامل دارالعلم فاطمی قدس، بیمارستان اسلامی قدس، دارالقرآنها و دارالحدیثها، کتابخانههای شهر قدس و مدارس جدید این شهر).
بخش دوم کتاب نیز در دو فصل «مؤلفان و شخصیتهای علمی» و «خاندانهای علمی» به معرفی حدود 25 تن از شخصیتهای علمی شاخص و تأثیرگذار و مؤلفان برجسته آثار علمی و دینی این شهر که در طول دوره اسلامی از قدس برخاستهاند، و نیز به معرفی اجمالی شماری از خاندانهای علمی منسوب به بیتالمقدس یا مقیم این شهر اختصاص یافته است.
از میان شخصیتهای علمی معرفی شده در این بخش، چهرههایی همچون بَشّاری مقدسی صاحب احسن التقاسیم، مطهّر بن طاهر مقدسی صاحب البدء والتاریخ، ابوشامه مقدسی مورخ دوره ایوبی، عُلَیمی مورخ شهر قدس، ابن غانِم مقدسی صاحب تألیفات در تصوف، ابن سِقلاب طبیب نصرانی قدس، و از میان خاندانهای علمی نیز بَنو قُدامه، بنو غانِم، خاندانهای بدری (وفائی)، دیری (خالدی) و عَلَمی معرفی گشتهاند.