چاه ذَرع

چاه ذَرع: از چاه‌هاي مدينه و محل وضوي پيامبر اکرم_{(صلی الله علیه و آله)}

چاه ذرع از چاه‌هاي متعلق به تيره بني‌خَطمه قبيله اوس٭ است.^[1] اين تيره در قسمت عوالي (جنوب شرقي مدينه)^[2] و در شرق مسجد فضيخ٭ (رد الشمس) در قبا٭^[3] ساکن بودند. منابع موقعيت مکاني اين چاه را کنار قلعه دفاعي بني‌خطمه^[4] و جلوي مسجد آنان^[5] دانسته‌اند. از اين رو اين چاه را با نام بني‌خطمه٭ نيز مي‌شناسند.^[6]

به گزارشي، پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)}، پس از نماز در مسجد بني‌خطمه٭ يا در منزل يکي از آنان^[7]، از آب چاه آنان تجديد وضو کرد و آب چاه با وضوي آن حضرت متبرک شد.^[8] برخي، با استناد به روايتي، آورده‌اند که يکي از مرکب‌هاي پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)}، پس از رحلت آن حضرت، خود را به درون اين چاه انداخت.^[9] سمهودي(م.911ق.) از نامشخص بودن مکان اين چاه، در عصر خود، ياد کرده است.^[10]

منابع

بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار: محمد باقر المجلسي (1037-1110ق.)، تصحيح محمدباقر بهبودي و سيد ابراهيم ميانجي و سيد محمدمهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، 1403ق؛ تاريخ المدينة المنوره: عمر بن شبه النميري (م.262ق.)، به کوشش فهيم محمد شلتوت، قم، دار الفکر، 1410ق؛ تاريخ المعالم المدينة المنورة قديماً و حديثا، احمد بن ياسين خياري، رياض، مکتبة الملک فهد، 1419ق؛ سبل الهدي و الرشاد في سيرة خير العباد: محمد بن يوسف الشمس الشامي (م.942ق.)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علي محمد معوض، بيروت، دار الکتب العلميه، 1414ق؛ فرهنگ اعلام جغرافيايي ـ تاريخي در حديث و سيره نبوي: محمد محمد حسن شراب، ترجمه شيخي، تهران، مشعر، 1386ش؛ الکافي: محمد بن يعقوب کليني (م.329ق.)، به کوشش علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب الاسلاميه، 1375ش؛ المعالم الاثيره: محمد محمد حسن شراب، بيروت، دار القلم، 1411ق؛ موسوعة مرآة الحرمين الشريفين: ايوب صبري باشا (م.1290ق.)، القاهرة، دار الآفاق العربية، 1424ق؛ وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفي: علي بن عبدالله السمهودي (م.911ق.)، به کوشش محمد محيي‌الدين عبدالحميد، بيروت، دار الکتب العلميه، 2006م.

[1]. تاريخ المدينه، ج1، ص161؛ وفاء الوفاء، ج1، ص157؛ تاريخ معالم المدينه، ص275.

[2]. موسوعة مرآة الحرمين، ج4، ص779؛ المعالم الاثيره، ص42.

[3]. معالم المدينة المنوره، ج4، ص166.

[4]. وفاء الوفاء، ج1، ص157.

[5]. تاريخ معالم المدينه، ص275.

[6]. تاريخ المدينه، ج1، ص161؛ الکافي، ج1، ص237؛ وفاء الوفاء، ج1، ص157.

[7]. فرهنگ اعلام جغرافيايي، ص366.

[8]. تاريخ المدينه، ج1، ص161؛ وفاء الوفاء، ج3، ص136؛ سبل الهدي، ج7، ص227.

[9]. الکافي، ج1، ص237؛ بحار الانوار، ج17، ص404.

[10]. وفاء الوفاء، ج3، ص136.