نشست علمی «حج و حقوق زائران» توسط گروه فقه و حقوق پژوهشکده روز چهارشنبه یکم آبان 1398 در سالن جلسات پژوهشکده برگزار شد. دراین نشست که دکتر محمدمهدی مقدادی، دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه مفید دبیری آن را به عهده داشت حجت الاسلام دکتر سیدمصطفی میرمحمدی دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه مفید به ارائه نظریه خود درباره بین المللی شدن مدیریت حج در جهت احقاق حقوق زائران پرداخت.
در ابتدای جلسه دکتر مقدادی ضرورت طرح موضوع جلسه را بیان کردند و با توجه دادن به پدیده هایی چون به رسمیت شمرده شدن مذاهب هشتگانه اسلامی در سازمان کنفرانس اسلامی و تسهیل حمل و نقل عمومی و نیز سکونت بیش از یک سوم از مسلمانان جهان در کشورهای غیر اسلامی ، لزوم طرح و پیگیری علمی این موضوعات را یادآوری کردند. ایشان در ادامه پیشینه این بحث که تحت عنوان تدویل الحج در کشورهایی چون مصر و قطر و مالزی علیرغم حساسیت شدید دولت سعودی مطرح شده اشاره کردند.
در ادامه دکتر سید مصطفی میرمحمدی به بیان برخی از مبانی و مستمسکات حقوقی این بحث پرداختند. موضوعاتی همچون حق آزادی زیارت، حق بهره برداری از میراث مشترک بشریت از جمله این موارد بودند. ایشان ضمن پرداختن به تئوری های مطرح شده در این باب، با توجه به ضرورت احترام به حق حاکمیت کشور سعودی برحجاز و حرمین شریفین، پیشنهادِ اعمال نظارت کشورهای اسلامی از طریق سازمان همکاری کشورهای اسلامی بر امور حج را واقعیترین و عملیترین طرح در این زمینه دانستند چرا که با توجه به تنش های میان ایران و عربستان و در راهبرد همکاری و حل تعارض، احتمال رسیدن آن به اهداف مد نظر بیشتر است. وی پیشنهاد کرد بهتر است از سوی مراکز و نهادهای غیر وابسته و مرتبط با ایران در سطح جهان اسلام این طرح پیگیری به صورت علمی ابعاد آن بررسی و واکاوی شود.
این نشست با پاسخ به پرسش های شرکت کنندگان از جمله راهکارهای احیای مسئله بقیع از نگاه حقوق بین الملل به پایان رسید.