بررسی جايگاه ديپلماسی فرهنگی حج و موانع آن با تأکيد بر همگرايی در جهان اسلام

افشین متقی (دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران) و آرش قربانی سپهر (دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران)

کتاب "مجموعه مقالات همایش بین‌المللی حج و دیپلماسی"(قم، پژوهشکده حج و زیارت، 1399)، صفحه 95 تا 156

فریضه حج نه تنها راهی برای نزدیک شدن به خدا ارائه می دهد بلکه مزایای اجتماعی، آموزشی، اقتصادی و سیاسی را به زائران ارائه می دهد. دیپلماسی فرهنگی حج این توانایی را دارد که در ایجاد صلح و امنیت جهانی و منطقه ای مؤثر واقع شود. تاریخ گواه آن است که هرگاه زمینه‌های فرهنگی تقویت شده‌اند، زمینه‌های کینه و عداوت بین مردم کم می‌شود، و جنگ و خونریزی متوقف شده و صلح و آرامش به ارمغان آمده است. دیپلماسی وحدت‌بخشی که صلح و امنیت را به بار می‌آورد همراه با عقلانیت و تعقل است و این مناسک حج است که زمینه اتحاد و یکدلی را فراهم می‌کند و از نزاع و تفرقه و جدال برحذر می‌دارد. لذا، حج عبادتی سیاسی، اجتماعی است که متضمن مجموعه‌ای از قوانین و دستورات الهی برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت است؛ و مناسک گنجانده شده در این آیین الهی آمیزه‌ای وحدت‌بخش و صلح‌آفرین است که در صورت توجه به فلسفه حقیقی مناسک حج و انجام درست اعمال آن مسلمین می‌توانند به سعادت دنیا و آخرت برسند و امت واحدہ اسلامی بلکه بالاتر از آن جامعه جهانی اسلامی تشکیل دهند.

کلیدواژه‌ها‌: دیپلماسی، موانع دیپلماسی، همگرایی، دیپلماسی حج