ماهیت زیارت بقیع از حیث بین‌المللی باید مورد تحلیل قرار گیرد

حجت‌الاسلام والمسلمین «محسن قائمی» روز چهارشنبه، 29 اردیبهشت 1400 در گردهمایی بین المللی بقیع، حرم اهل‌بیت(ع) و اصحاب پیامبراکرم (ص) که به مناسبت هشتم شوال سالروز تخریب حرم ائمه بقیع علیهم‌السلام و به همت پژوهشکده حج و زیارت به صورت حضوری و مجازی در قم برگزار شد، با ارائه مقاله علمی پژوهشی "حق بین المللی زیارت بقیع"، اظهار داشت: ما شاید 200 استاد شاخص حقوق در ایران داشته باشیم، اما تا کنون، موضوع زیارت بقیع به صورت جدی وارد مباحث حقوقی نشده و این موضوع جای گله مندی و گلایه دارد.

این پژوهشگر دینی تصریح کرد: در باره حقوق زائران در قبرستان تاریخی بقیع باید نوشت تا به گفتمان فرهنگی تبدیل شود، بر همین اساس ما در مقاله به دنبال این بودیم که عملکرد کشور عربستان را در سنجه حقوق گردشگری بین المللی مورد نقد قرار دهیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین قائمی با بیان اینکه ماهیت زیارت بقیع از حیث بین المللی باید مورد تحلیل قرار گیرد، تصریح کرد: مقابر را در زمره مشترکات عامه تعبیر می‌کنند؛ از حیث حقوق بین الملل هم می‌توان سه موضوع مناطق بین المللی شده، میراث مشترک بشریت و منطقه مشترک بین المللی را مورد بررسی قرار داد.

وی افزود: میراث مشترک بشریت را می‌توان برای زائران بپذیریم اما ممکن است مانع ایجاد شود، بعد از آن، منطقه مشترک بین المللی است که چند دولت توافق می‌کنند که یک سرزمین بین آن چند دولت مشترک باشد که این ماهیت بر سرزمین بقیع قابل تطبیق نیست.

این پژوهشگر دینی ادامه داد: در این میان، منطقه بین المللی شده، قالب پذیرفته شده است و دولت‌های اسلامی باید به این موضوع از حیث حقوقی توجه کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین قائمی بیان داشت: پذیرفتن این مسئله که ما این منطقه را منطقه بین المللی بنامیم، نیاز به اقتضائاتی دارد، از جمله اداره این سرزمین باید توسط جامعه بین المللی از مسلمانان صورت گیرد و اقتضائاتی دارد که باید به آن پایبند بود.

وی یادآور شد: شاید این پرسش مطرح شود که آیا ما به طور خاص سند، میثاق و کنوانسیون برای حقوق زائران داریم یا نه که در پاسخ باید بگوییم خیر. متأسفانه برای گردشگری مذهبی و حقوق زائران سندی تنظیم و تدوین نشده است.

این پژوهشگر دینی به حقوق زائران بقیع اشاره کرد و گفت: یکی از حقوق زائران گردشگری مذهبی، حق بر کرامت و منزلت است که این حق اقتضا می‌کند که هر توهینی که به زائران بقیع صورت می‌گیرد و رفتارهای دور از شأن منتفی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین قائمی افزود: ممنوعیت رفتارهای تبعیض آمیز از دیگر حقوق زائران بقیع است، حمایت و نگاهداری که از برخی آثار باستانی در این کشور اتفاق می‌افتد، اما آثار باستانی شیعیان در این کشورمورد بی مهری قرار می‌گیرد.

وی اضافه کرد: ممنوعیت زیارت بانوان که در قبرستان بقیع وجود دارد نمونه دیگر از رفتارهای تبعیض آمیز است، همچنین یکی از حقوق مسلم زائران این است که نسبت به تاریخ زندگانی اهل قبورآگاهی داشته باشد.

این پژوهشگر دینی همچنین به حق بروز ویژگی‌ها و هویت تمدنی اشاره کرد و در پایان اظهار امیدواری کرد برای احقاق حقوق زائران بقیع اقداماتی صورت بگیرد.