تحلیلی از غزوه احد، شهدا و مزارات آن

تبیین و تحلیل غزوه احد، از ابعاد گوناگون، دارای اهمیت است؛ ابعادی همچون علل وقع این نبرد در سال سوم هجری، نتایج و پیامدها، عبرت‌ها، دیدگاه‌ها و شناخت جاماندگان، پایداران و فراریان. شهدای مدفون این نبرد نابرابر در مجاورت احد نیز جایگاهی رفیع نزد مسلمانان دارند و پرداختن به این موضوع، از آنجا که به شناخت بیشتر آن شهیدان والامقام و نقش صحابه بزرگوار پیامبر (ص) در پیشبرد اسلام و الگوگیری از آنان برای پاسداشت دین مبین اسلام می‌انجامد، حائز اهمیت است. این در حالی است که به رغم حضور هر ساله میلیون‌ها زائر در مدینه و دیدرا از احد، پژوهشی نسبتاً جامع و عمیق درباره غزوه احد و شهدای آن صورت نگرفته.

در این پژوهش، پس از تحلیلی از نبرد احد و بازشناخت پایداران از فراریان، تلاش شده است تا شرح حال تمام شهدا از منابع دست اول استخراج و بررسی شود. بررسی سیره و سنت معصومین (ع) در زیارت شهدای احد، به ویژه زیارت حضرت حمزه، و همچنین سیره بزرگان، علما و طبقات مختلف جامعه اسلامی درباره این مکان، از دیگر ابعاد این موضوع است؛ چنان که سیر بازسازی مقبره شهدای احد و میزان اقبال و اهتمام زائران بیت الله الحرام و مرقد نبوی به زیارت این شهدا نیز بُعد دیگری از ابعاد آن است.