گزارشي از كتابهای پژوهشكده حج و زيارت در موضوع «غدیر» و «ولایت»

پژوهشكده حج و زيارت (مركز تحقيقات حج سابق) در طول فعاليت خود قریب به ۱۳۰۰ عنوان كتاب و حدود ۲۰۰ جلد مجله در حوزه‌هاي مرتبط با حج، زيارت، وهابيت‌شناسي و پاسخ به شبهات و نير تبيين و ترويج فرهنگ و اعتقادات تشيع منتشر كرده است. با توجه به حادثه بزرگ و مهم غدير، بخسي از پژوهشهای اين مركز در حوزه دفاع از اعتقادات شيعه به اين موضوع اختصاص يافته است. فهرست زير، اطلاعات كتابهايی هستند كه به صورت مستقل درباره رويداد «غدير خم» و يا «ولايت» منتشر شده‌اند. افزون بر موارد زير آثاری نیز به صورت مستقل درباره امامت و جايگاه اهل بيت (ع) در قرآن و سنت منتشر شده است.

شخصيت و امامت اميرالمؤمنين علي عليه السلام در اشعار اهل سنت قرن اول هجري

حافظ زنجاني، ۱۳۹۵، ۴۴۸صفحه، وزيري.

در اين تحقيق ديدگاه شعرا و ادباي اهل‌سنت قرن اول هجري درباره شخصيت حضرت علي (ع) بررسي و تحليل شده است. محقق علت انتخاب اشعار شعراي قرن اول در عنوان تحقيق را اين دانسته است كه بسياري از آنها علي (ع) را از نزديك ديده ‏اند يا اوصاف و ويژگي‏هاي شخصيتي آن حضرت را با يك واسطه از افراد مطمئن شنيده ‏اند. ازاين‌رو سخنان و سروده‌هايشان از اِتقان و استحكام بيشتري در معرفي چهره تابناك حضرت علي (ع) برخوردار است. مطالب اين كتاب در چهار بخش سامان يافته است.

ولايت در كتاب و سنت

غلامرضا مغيثه، ۲۱۶صفحه، ۱۳۹۳، وزيري.

بررسي مسئله ولايت حضرت علي (ع) از منظر كتاب و سنت، موضوع اين كتاب است. اين مجموعه در دو بخش تنظيم شده كه هر بخش داراي چند فصل است: بخش نخست درباره نقد و بررسي ادله خلافت ابوبكر از منظر اجماع، كتاب و سنت است. در فصل اول بخش دوم، آيات قرآني درباره امامت حضرت علي (ع) بررسي شده و در فصل دوم، با استناد به چهار حديث، ولايت آن حضرت اثبات شده است. همچنين در هر بخش به مهم‌ترين شبهات درباره‌‌ همان بحث، پاسخ داده شده است.

الغدير في رحاب الكتاب والسنه

مجيد معارف، تعريب: اسعد الكعبي، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲، ۱۰۴ صفحه، جيبي.

كتاب حاضر بر آن است تا با تكيه بر شواهد قرآني و روايي، به بررسي واقعه غدير بپردازد و امامتِ حضرت علي (ع) را از اين منظر، بر همگان آشكار سازد. اين كتاب در سال ۱۳۸۷ با عنوان غدير در پرتو كتاب و سنت در پژوهشكده حج و زيارت منتشر شده است.

حقيقت كجاست؟: نقد كتاب راهي ديگر براي كشف حقيقت

سيدمحمدحسن علوي، ۱۳۹۱، ۱۳۱ ص، پالتويي.

نقد نوشته‌اي با عنوان «راهي ديگر براي كشف حقيقت: ماجراي غدير خم و فاطمه» نوشته محمدباقر سجودي، از مدعيان سلفي‌گري، است. نويسنده در اين اثر در قالب داستان، شبهات آن كتاب را درباره واقعه غديرخم پاسخ مي‌گويد و حقيقت را در اين زمينه بازگو مي‌كند.

عقيق ولايت

اسماعيل منصوري لاريجاني، ۱۳۹۰ش، ۱۴۸ص، رقعي.

به بررسي و تحقيق در حقيقت و حقانيت ولايت اميرمؤمنان امام علي (ع) و ديدگاه علماي شيعه و سني درباره امامت مي‌پردازد. نويسنده در سه فصل، از ولايت و انواع آن، سير ولايت در منابع اسلامي و ولايت و شفاعت با نگاهي عرفاني سخن مي‌گويد و به تبيين موضوع ولايت حضرت امام علي (ع) و رابطه آن با موضوع شفاعت از ديدگاه متفكران شيعه و سني مي‌پردازد.

غدير در پرتو كتاب و سنت

مجيد معارف، ۱۳۸۷ش، ۸۴ص، پالتويي.

با تكيه بر شواهد قرآني و روايي، به بررسي واقعه غدير پرداخته و امامتِ حضرت علي (ع) را از اين منظر آشكار كرده است.

حديث غدير منشور جاودان ولايت

محمدتقي رهبر، ۱۳۸۷ش، ۴۷ص، پالتويي.

اين اثر در پاسخ به نوشته‏اي با عنوان «ماجراي غديرخم و رابطه آن با ولايت» نوشته شده كه آن را مؤسسه‌اي انتشاراتي در عربستان، به فارسي ميان زائران ايراني منتشر كرده است. مؤلف اين نوشتار با انكار وقايع مسلم تاريخي مي‌كوشد ماجراي غدير خم و حديث ولايت را از مسير اصلي‏اش (ولايت امير مؤمنان) منحرف و به حادثه‌اي كوچك محدود كند و در عقايد ساده‏دلان شبهه افكند.

حديث الغدير و شبهه شكوي جيش اليمن: دراسة علمية تحليلية

سيدمحمد حسيني قزويني، تهران، نشر مشعر، ۱۴۲۹ق، ۱۴۷ص.

به بررسي شبهه «شكوي جيش اليمَن» درباره رويداد بزرگ غدير خم مي‌پردازد كه برخي از مخالفان شيعه آن را مطرح كرده‌اند. نويسنده اثبات كرده است كه مسئله شكايت لشكر يمن از حضرت علي۷ و دفاع پيامبر (ص) از علي (ع)، از مسئله حادثه غدير خم جُداست. البته در آن موضوع نيز پيامبر (ص) درباره حضرت علي (ع) تعابيري همچون تعابير روز غدير به كار برد.

دراسة واعية لقضية الغدير (في ضوء المنهج الاجتماعي التاريخي)

محمدمهدي شمس الدين، ۱۳۸۶ش، ۳۲ص، جيبي.

اين نوشتار تحليلي از ديد اجتماعي ـ تاريخي حادثه غدير خم را بررسي مي‌كند. نويسنده معتقد ا ست تحليل تاريخي تن‌ها، به بحث و جدل مي‌انجامد. بنابراين، از اين روش دوري كرده و به تحليل تاريخي ـ اجتماعي روي آورده است.

عيد الغدير في الإسلام والتتويج والقُرُبات يوم الغدير

عبدالحسين الأميني، به كوشش فارس تبريزيان، بي‌تا، ۱۲۸ص، جيبي.

پنجمين جلد از مجموعه من فيض الغدير است كه در آن برخي از اطلاعات تاريخي درباره اين روز بزرگ همچون تاج‌گذاري (عمامه‌گذاري) حضرت علي (ع) به واسطه پيامبر (ص)، اعمال مستحبي مسلمانان و پاسخ به برخي از شبهات مخالفان و معاندان آمده است.

للحقيقة اقول

محمد عيدالله الناصر، ۱۴۲۹ق، ۷۲ص، جيبي.

پاسخي به مقاله‌اي از سلمان بن‌فهد العودة درباره برگزاري آيين بزرگ‌داشت عيد غدير است.

غديريات

عبدالحسين اميني، بي‌تا، ۱۵۷ص، جيبي.

اين كتاب اولين شماره از مجموعه من فيض الغدير است كه در آن اشعار شاعران قرن اول تا هشتم درباره واقعه غدير نيز آمده است.

مفاد حديث الغدير

عبدالحسين اميني، تحقيق نعمان النصري، بي‌تا، ۱۷۴ص، جيبي.

دومين كتاب از مجموعه من فيض الغدير است كه برخي از مباحث درباره حديث غدير همچون متن حديث، راويان، برخي از اشكالات و پاسخ به آن‌ها، ديدگاه علما درباره اين حديث را در بردارد.

موسوعه رد شبهات (۴)؛ امام علی‌(ع) (۱)

به کوشش رحمت الله ضیائی، ۱۳۹۵، ۱۹۲ص، رقعی.

جلد چهارم از موسوعه رد شبهات است که به موضوع «امام علی (ع)» اختصاص یافته است و شامل مقالاتی با این عناوین است: علی (ع) محور حق؛ امام علی (ع) و تأیید خلافت ابی بکر؛ آیه ولایت؛ حدیث رد الشمس؛ حدیث طیر مشوی.

موسوعه رد شبهات (۱۱)؛ امام علی‌(ع) (۳)

به كوشش رحمت الله ضيائی، ۱۳۹۷، ۱۶۷ص، رقعی.

جلد یازدهم موسوعه رد شبهات اختصاص به پاسخ به شبهات درباره فضایل و مناقب امام علی (ع) دارد. در این جلد که در ادامه دو جلد قبلی درباره امیرالمومنین (ع) است، این مقالات آمده است: - فضایل امام علی (ع)؛ حدیث سَلونی؛ آیه اکمال؛ - آیه تبلیغ؛ حدیث کاسر الاصنام.

حج و ولايت؛ حج و وحدت: مجموعه مقالات فصلنامه ميقات حج

گروه نویسندگان، چاپ اول، ۱۳۹۶، ۱۳۶ص، وزیری.

فصلنامه ميقات حج، از جمله نشريات متعلق به حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت است كه از سال ۱۳۷۱ منتشر مي شود. در اين نشريه مقالاتي در موضوعات مرتبط با حج و زيارت منتشر مي شود.

از جمله موضوعاتي كه در اين نشريه مورد توجه بوده و تاكنون مقالاتي در ارتباط با آنها نيز منتشر شده، ارتباط حج و ولايت و نيز ارتباط حج و وحدت است. در اين كتاب هفت مقاله از مجموعه مقالاتي كه طي ۲۵ سال انتشار اين نشريه در اين فصلنامه منتشر شده انتخاب و در اين مجموعه در كنار هم قرار گرفته اند.

عناوين مقالات عبارتند از: - حج و ولايت/ نوشته محمدتقي رهبر ؛ پيوند حج با امامت و ولايت/ سيدجواد ورعي، ولايت راز بزرگ حج/ آيت الله جوادي آملي؛ حج ابراهيمي و تقريب مذاهب اسلامي/ محمد محمدي ري شهري؛ - فلسفه برائت از مشركين/ محمد محمدي ري شهري؛ - مباني ديني «برائت از مشركان»/ سيدجواد ورعي.