الحج فی السنة

الحج في السنة، تحقيقى است گروهى درباره مسائل مربوط به حج، از جهت شرعى و تاريخى كه توسط نهاد نمایندگی ولى فقيه در امور حج و زيارت با استناد به روايات فريقين و منابع تاريخى نگاشته شده است.

از آنجا كه حج از جمله مهم‌ترين شعاير مسلمانان مى‌باشد و در منطقه‌اى واقع شده كه جاى‌جاى آن يادآور خاطرات و حوادث صدر اسلام است و هر مكانى داراى اعمال و حوادث خاص خود مى‌باشد، مؤلفان در صدد تهيه و تنظيم كتابى هرچند مختصر، اما جامع راجع به برخى مسائل حج و حوادث گوناگون مناطق آن برآمده‌اند.

كتاب، داراى بيست و پنج فصل مى‌باشد. در بيان مطالب، علاوه بر كتب شيعه، از منابع اهل سنت نيز استفاده شده است. چينش مطالب بدين گونه است كه از ابتداى خروج فرد از خانه شروع شده و به کیفیت بازگشت حاجى، مصافحه كردن و ولیمه دادن ختم مى‌شود.

كتاب، در بيان مناسك و فتاواى مراجع نمى‌باشد؛ لذا به‌جاى بيان احكام، متن روايت را آورده و هر مسئله اگر داراى سير تاريخى باشد، ابتدا سير تاريخى آن را بيان مى‌كند، سپس به اصل موضوع مى‌پردازد.

در ضمن هر عمل يا مكان و زمان اگر دعاى مخصوص دارد، آن را ذكر كرده و مستحبات هر مكان و زمان را نيز با ذكر روايت بيان مى‌نمايد. در فصل اول به بيان کیفیت طلب حج و ذكر سوره‌ها و دعاهاى وارده در اين زمينه پرداخته است. در ادامه ضمن بيان مستحبات ابتداى سفر و هنگام خروج از منزل، به بيان انجام دادن حج پياده و سواره و ثواب آن و نيز مستحبات واردشده مى‌پردازد.

در فصول بعدى به بيان نفقه در حج، خدمت به حجاج و فضيلت عمره و تمتع پرداخته است.

در فصل ششم، ضمن تبيين فلسفه نام‌گذارى اين اعمال به حج، به بيان حج از ديدگاه نهج‌البلاغه، خطبه حضرت زهرا و حج گذاردن در شريعت حنيفيه پرداخته و علت وجوب حج و عمره را ذكر كرده است.

بعد از آن راجع به حج تمتع و حج نيابتى، مطالب و نكات جالبى را بيان نموده است. در فصل يازدهم غسل‌هاى مستحبى در حج بيان شده و بعد از آن به کیفیت احرام بستن و تلبيه گفتن پرداخته است.

در قسمت بعدى مطالبى راجع به حرمت حرم، فضل مكه، اسماء مكه و ديگر مسائل و مستحبات مربوط به مكه ارائه مى‌كند. او پس از بيان فضليت ايام دهه ذى‌الحجه و اعمال مخصوص اين ايام، فصلى را اختصاص به ذكر علت حج و طواف كردن داده و در ضمن آن مستحبات و اعمال مسجد الحرام را بيان مى‌كند.

در فصل شانزدهم راجع به صفا و مروه و رواياتى كه راجع به عرفات وارد شده و احكام مشعر و حدود آن و علت وقوف در مشعر نكاتى بيان گرديده است.

فصل بعدى به بيان احاديث و مسائل و مستحبات در مورد منى اختصاص دارد.

در فصل بيستم به کیفیت وداع با بيت‌الله الحرام پرداخته شده و در ضمن آن اسماء چاه زمزم و فضل آب چاه زمزم بيان شده است.

مؤلف در فصول بعدى راجع به فردى كه در راه حج يا در يكى از حرمين يا بين آنها از دنيا مى‌رود، رواياتى را بيان كرده است.

بعد از اتمام مسائل مربوط به حج، در فصل بيست و دوم، راجع به مدينه منوره و کیفیت و فضل دخول در آن مطالبى را بيان كرده و در فصل بعدى راجع به زيارت پيامبر و ائمه و قبر حضرت زهرا نكاتى را ارائه نموده است.

قسمت بعدى به بيان فضليت مسجد الحرام و مسجد النبى اختصاص دارد و فضيلت برخى از مساجد اين دو شهر زيارتى نيز ذكر شده است.

مؤلف در فصل پایانى، نكاتى را در مورد کیفیت بازگشت حاجى و استحباب ولیمه دادن وى بعد از به‌جاى آوردن حج و زيارت مدينه بيان كرده است.

در پایان كتاب، فهرست آيات، اعلام، مكان‌ها، زمان‌ها و منابع مورد استفاده آمده است.