شرح خاطرات و یادداشتهای نویسنده از سفر به مکه و مدینه و دیگر شهرهای مهم جهان اسلام است. حسام السلطنه فرزند عباس میرزا از کسانی بود که در سفر حج ۱۲۹۷ق، روی دادهای سفر خود را تقریر و یکی از ملازمانش آن ها را تحریر کرده است . وی کمابیش اوضاع اجتماعی و سیاسی شهرها و اماکنی چون مکه، مدینه، استانبول، سوریه، فلسطین و مصر را توصیف می کند . حجم کتاب بیشتر با ثبت وقایع شخصی شاهزاده پر شده است که نزد درباریان در سفرنامه نویسی رواج داشت. عنوان دیگر آن دلیل الأنام فی سبیل زیارة بیت الله الحرام و القدس الشریف و مدینة السلام است.