همایش بین‌المللی «جعفر بن ابیطالب؛ ذوالجناحین» برگزار گردید

همایش «جعفر بن ابیطالب؛ ذوالجناحین» به همت پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) جامعة المصطفی العالمیه و با همکاری قریب به بیست مرکز پژوهشی از جمله پژوهشکده حج و زیارت، در مجتمع آموزش عالی امام خمینی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده حج و زیارت، همایش بین‌المللی حضرت جعفر ابن ابیطالب(ع) با عنوان "ذوالجناحین" پنجشنبه هفدهم آبانماه 1403با پخش بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و دست اندرکاران این همایش و باحضور و سخنرانی آیت‌الله "جعفر سبحانی" از مراجع عظام تقلید، سخنرانی "سید عباس صالحی" وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور مسؤلان کشوری و استانی در مجتمع امام خمینی(ره) جامعه المصطفی العالمیه قم برگزار شد. همچنین پیام ویدیویی آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از مراجع تقلید به این همایش نیز پخش شد.

آیت‌الله سبحانی در این همایش با اشاره به اینکه قرآن مجید از نخستین گروندگان آیین مقدس اسلام به عنوان «والسابقون السابقون اولئک المقربون» یاد کرده‌ است، افزود: این افراد از نظر تقرب به مقام ربوبی برتر از «اصحاب الیمین» هستند. وی تاکید کرد: خوشبختانه جناب جعفر (ع) از گروه نخستین است که به گواه تاریخ، روزگاری که در خانه‌های مکه فقط دو نفر به آیین اسلام مشرف شده بودند و همراه رسول خدا (ص) نماز می‌گزاردند، در چنین شرایطی ابوطالب به فرزندش جعفر چنین گفت «صل جناح ابن عمّک و صلّ معه» در کنار پسرعمویت نماز بگزار. بنابراین امیرمومنان در سمت راست و حضرت جعفر سمت چپ و حضرت خدیجه پشت سر آنها قرار گرفتند. این حدیث گواه روشن بر این است که جناب جعفر از جمله «السابقون السابقون» هستند. آیت‌الله سبحانی با تشریح ماجرای مهاجرت مسلمانان به حبشه گفت: از نکات مهم در زندگانی جناب جعفر (ص) مهاجرت او از مکه به حبشه همراه با بیش از 80 نفر از زنان و مردان است.

مرجع تقلید شیعیان گفت: در نخستین سالهای بعثت پیامبر (ص) سختگیری قریش نسبت به مومنان بسیار بالا بود تا آنجا که آل یاسر را با شکنجه کشتند و بلال را روی ریگ‌های داغ و سوزان شکنجه می‌کردند. در چنین شرایطی گروهی از مسلمانان برای رهایی از وضع غیرقابل تحمل محیط، راهی حبشه شدند. حرکت این گروه در پنجمین سال بعثت پیامبر بود ولی چیزی نگذشت بر اثر رسیدن خبر دروغین به حبشه که قریش از اعمال خود دست برداشته‌اند، آنان به مکه بازگشتند اما دیدند که وضع همان است که قبلا بود. یکی از ضایعات این سفر این بود که عبیدالله بن جحش همسر ام حبیبه دختر ابوسفیان مرتد شد و مسیحی گشت. آیت‌الله سبحانی با اشاره به اینکه مهاجرت دوم به رهبری جعفر بن ابی طالب (ع) صورت گرفت، اظهارداشت: در مهاجرت دوم کاروانی مولف از 83 نفر زن و مرد به عزم حبشه بندر جده را ترک کردند. این مهاجرت قریب 15 سال طول کشید و در این مدت نه تنها گرایش‌های منفی رخ نداد بلکه توانستند با اعمال و رفتار خود در دربار حبشه اثر مثبت بگذارند. وی در ادامه به چند موضوع قابل توجه در مورد مهاجرت دوم مسلمانان به حبشه پرداختند و افزود: نکته اول آمادگی این گروه برای طی مسافت بین جده و حبشه با وسایل آن روز حاکی از جانبازی آنان است که آماده شدند برای حفظ دین و ایمان به چنین سفری تن دهند و زندگی در غربت را بر وطن ترجیح بدهند. مرجع تقلید شیعیان عنوان کرد: نکته دوم اینکه عزم بر چنین سفری طولانی در گرو داشتن امکان مالی بود که آنان را در این سفر و پس از رسیدن به مقصد یاری کند که بتوانند تا مدتی در حبشه آبرومندانه زندگی کنند. چرا که در شأن آنان نبود که در کشور متمدنی در کوچه و خیابان رحل اقامت افکنند. این حاکی از آن است که قبل از مسافرت برای این موضوع تدارک خوبی دیده بودند.

آیت‌الله سبحانی افزود: نکته سوم هم این بود که طی 15 سال احکامی از واجبات و محرمات از طریق وحی الهی به پیامبر رسیده و حضرت به نشر آنها پرداخته بود بالأخص پس از مهاجرت به مدینه فرائض و محرماتی ابلاغ شد. طبعا در این مدت وسیله‌ای در کار بود که مهاجران را از احکام الهی آگاه می‌ساخت بویژه فریضه روزانه و روزه ماه رمضان، و این گروه 7 سال تمام از هجرت پیامبر در حبشه به سر بردند و قطعا امکان نداشت که آنان از این مسایل آگاه نباشند. بنابراین برقراری روابط سری با مکه در این راستا از رهاوردها و توانایی‌های جناب جعفر است. مرجع تقلید شیعیان با اشاره به اینکه سران قریش از وضع زندگانی مناسب مهاجران در مدینه آگاه شدند و بر آن آمدند تا با اعزام نمایندگان حرفه‌ای نظیر عمروعاص همراه با هدایایی برای ملک حبشه موافقت او را برای تسلیم مهاجران جلب کنند، افزود: آنان به دیدار ملک رفتند و مهاجران را انسان‌هایی کم‌عقل و بی‌خرد معرفی کردند و از ملک خواستند اجازه دهد که آنان را به مکه بازگردانند. آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه مهاجران با همدیگر اتفاق کردند که حضرت جعفر به نمایندگی از آنان با پادشاه حبشه سخن بگوید و این نشان از توانایی ایشان است، به تشریح سخنان بلیغ و هوشمندانه جناب جعفر در دیدار با ملک اشاره کردند و گفت: بیان شیرین و سخنان دلنشین جعفر به اندازه‌ای موثر افتاد که شاه با چشمانی گریان از او خواست تا مقداری از کتاب آسمانی پیامبر خود را بخواند. وی بیان کرد: حضرت جعفر با موقعیت‌شناسی درست به قرائت آیاتی از سوره مریم پرداخت و نظر اسلام را درباره پاکدامنی مریم و موقعیت عیسی روشن ساخت. ملک تحت تاثیر قرار گرفت و گفت گفتار پیامبر این‌ها و آنچه از عیسی آمده است از یک منبع نور سرچشمه می‌گیرد. من هرگز این مهاجران را به شما تسلیم نمی‌کنم.وی خاطرنشان کرد: شرح این ماجرا نشان می‌دهد که تحریف مسیحیت در حبشه بسیار ضعیف بوده است چون وقتی ملک حبشه آیات قرآن را می‌شنود آن را با عقیده خود منطق می‌بیند. آیت‌الله سبحانی با تاکید بر اینکه این دیدار نه تنها به نفع مهاجران تمام شد بلکه سبب گردید که ملک حبشه با حضرت جعفر ارتباط مستمری داشته باشد، افزود: این ارتباط تا آنجا پیش رفت که یک نوع نامه‌نگاری بین ملک و رسول خدا (ص) انجام گرفت و سرانجام وی به آیین اسلام ایمان آورد.

حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی نیز در همایش «جعفر بن ابیطالب؛ ذوالجناحین» با تبریک میلاد با سعادت حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) و گرامیداشت سالروز شهادت جعفر بن ابی طالب(علیه السلام)، اظهار داشت: فردا سالروز شهادت سه سردار بزرگ اسلام از جمله جعفر بن ابیطالب در سرزمین موته است، جعفر بن ابیطالب، رئیس مهاجران به حبشه، شبیه به رسول اکرم خَلقا و خُلقا، صمیمی با رسول اسلام، ذوالجناحین و ذوالهجرتین، بنیان‌گذار اسلام در آفریقا و نخستین شهید آل‌ابوطالب، فرمانده رشید اسلام، با سخاوت و با عقلانیت، زمان‌شناس و شیوا در بیان است و جا دارد در ایامی که ما نیز سردارانی را از دست داده‌ایم، بیشتر به این شخصیت‌ها بپردازیم. وی با اشاره به اینکه در ذیل بیش از سی آیه قرآن کریم نام جعفر طیار آمده، افزود: در سوره حجرات از کسانی که دارای ویژگی ایمان و مجاهدت با مال و جان هستند، تجلیل شده است و در روایات مصادیق آن حضرت حمزه عموی پیامبر، امیرالمومنین و جعفر بن ابیطالب(علیهم السلام) ذکر شده است. مدیر مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی جامعه المصطفی ضمن بیان اینکه حضرت جعفر طیار با شناخت زبان و در راس مهاجران به حبشه رفت و برای نخستین بار در ابعاد بین‌المللی به تبلیغ اسلام پرداخت و با اشاره به تلاش این مجتمع برای تجلیل از شخصیت‌های مظلوم و مدافع ولایت در تاریخ اسلام، گفت: کارهای علمی بسیار خوبی در این همایش صورت گرفته و خوشبختانه نتایج و آثار علمی بسیار ارزشمندی پیرامون این شخصیت تاریخی جهان اسلام عرضه خواهد شد. مدیر مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی جامعه المصطفی العالمیه از دریافت 400 مقاله به زبان‌های زنده بین المللی خبر داد و افزود: به انتخاب داوران از این تعداد، 84 مقاله پذیرش شده که در 5 جلد کتاب منتشر شده است. حجت الاسلام والمسلمین رفیعی افزود: همچنین در این همایش از صاحبان مقالات برتر تجلیل و از 15 جلد کتاب در مورد حضرت جعفر (علیه السلام) از جمله کتاب‌های آل جعفر در فلسطین، زندگانی جعفر بن ابیطالب، رمان مردی با بال‌های سرخ و... رونمایی شد. مسؤل برگزاری همایش بین‌المللی جعفر بن ابیطالب(ع) با بیان اینکه 37 پیش نشست، 3 کرسی و 3 کمیسیون علمی برگزار شد با اشاره به همکاری شورای شهر در نام‌گذاری بلوار جعفر طیار در ادامه بلوار عمار یاسر گفت: مراجع تقلید در دیدارها از برگزاری همایش در مورد شخصیت حضرت جعفر طیار ابراز خوشحالی و تشویق کردند.

در همایش بین‌المللی حضرت جعفر ابن ابیطالب(ع) از 20 اثر برگزیده این همایش که 5 جلد کتاب از مجموعه مقالات و چکیده مقالات، به چاپ رسیده بود، رونمایی شد. تجلیل از برگزیدگان این همایش که در حوزه مقالات به ترتیب آقایان سید علی میرشریفی، محمد مهدی فقیه محمدی بحرالعلوم، منصور داداش نژاد، مسلم ناصری و بهنام مشاف‌زاده، بودند، بخش دیگری از این همایش بود.