نوشته علی اکبر نوایی
ائمه(علیهم السلام) درختان تناوری هستند که در بوستان تربیتی رسالت و نبوت رشد و پرورش یافته و به درخششی وصفناپذیر دست یافتهاند. و از این میان، صادق آلالبیت که محور این درخشش است، در راستای تبیین همه جانبة شریعت، امری را فرو نگذاشت و رهبری عقیدتی، مرامی، مسلکی، سیاسی و اعتقادی امت اسلامی را بر عهده گرفت. او برهان قاطع، صدیق واصل، مدافع جلالت و منزلت اهلبیت و اثبات کنندة نقش بیبدیل آنان بود؛ شخصیتی که در ابعاد اخلاقی، معنوی، علمی، فقهی و سیاسی بینظیر بود. او در گذر دادن شیعه، از تنگناها و بحرانهای تاریخی، با مهارتی وصفناپذیر عمل نمود و این راه را با همة سختیها و دشواریهایش طی نمود؛ اوصاف کریمهاش همچون سبقت در خیرات، زهد و پارسایی، مدارا با مردم و بالاخره جمیع خصایص عالی انسانیاش بر فضایلش
میافزود و با این دستمایة گرانسنگ به تربیت شاگردان فراوان پرداخت و فقه شیعه را به اوج بالندگی رساند و پیشوایی و رهبری امت اسلامی و شیعی را با درایتی درخور به انجام رساند. همچنین به تبیین جایگاه امامت در تفکر دینی، ایجاد شبکة گستردة تبلیغاتی، سیاسی و ایدئولوژیک، و روشنگری در برابر معاندان و جریانهای وابسته به دستگاههای ظلم و جور پرداخت و در این مسیر پیشاهنگ و پیشگامی بینظیر بود. از قیامهای تشکیلاتی شیعه، با سپر تقیه، پشتیبانی و حمایت نمود. درحالیکه شاگردان پرشماری داشت، همچنان از کمی یاران در عین کثرت ظاهری، شکوه داشت. مخالفت دستگاه خلافت با آن وجود گرامی، در نهایت، بر شهادت آن وجود گرامی و دُردانة هستی منجر شد و در سال ۱۴۸ق. به آباء طاهرش ملحق گردید و جسم مطهرش در بقیع مدفون شد.