شمّاس بن عثمان

شمّاس بن عثمان، از قبيله بني‌مخزوم و فرزند عثمان بن الشريد و صفيه بنت ربيعة بن عبدشمس است. او از مردان و معاريف مكه و از اشراف بلندآوازه اين شهر بود كه در دوران جاهليت، به رسم آنان مي‌زيست. در اسنادي كه مباركفوري ارائه كرده، او بردگاني داشته و به شدت به رسوم جاهليت وفادار بوده است.

رسالت پيامبر گرامي اسلام_{(صلی الله علیه و آله)}، باعث تحوّل عجيبي در روحيه او گرديد. به محضر آن حضرت آمد و تقاضا كرد كه اسلام را بر او عرضه نمايد. پيامبرخدا_{(صلی الله علیه و آله)} كلمات وحي را براي او بيان كرد. وي به محض شنيدن بخش‌‌هايي از كلمات نوراني پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)}، ايمان آورد. در اين دوره، آزار فراواني از قبيله خود و قبيله قريش تحمل كرد. با سختي و شدتي كه ياران نخستين پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} داشتند، او به همراه شخصيت‌‌هاي بزرگي مانند جعفر ابن ابی‌طالب، به دستور پيامبرخدا_{(صلی الله علیه و آله)}، به حبشه هجرت كرد. بدين‌روي، شماس بن عثمان از مهاجران نخستين است كه تمام امكانات و متعلّقات را به خاطر ايمان خويش ر‌ها كرد. پس از هجرت پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} به مدينه و سپري‌شدن دوران رنج و شكنجه مسلمانان در مكه، به همراه مهاجران نخستين، در هجرت دوم، به مدينه رهسپار شد.

وي در رديف اصحاب صفّه درآمد و سپس به منزل مبشّر بن عبدمنذر رفت و در منزل وي سكني گزيد. در ماجراي عقد اخوّت ميان مسلمانان، پيامبرخدا_{(صلی الله علیه و آله)} ميان او و حنظلة بن ابي‌عامر، عقد اخوّت بست. «شهد البدر و الأحد مع رسول الله...»[1]؛ «همراه پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} در بدر و اُحد شركت كرد».

شمّاس بن عثمان در جنگ احد، جراحات بسيار برداشت. به فرمان پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} به مدينه انتقال يافت و پس از مدتي در اثر جراحات وارده به شهادت رسيد. پيامبرخدا_{(صلی الله علیه و آله)} بر جنازه وي نماز خواند و در بقيع دفنش كردند.

[1]. شهداء الاسلام في عصر الرسالة، مؤسسة البحوث الاسلامية، مركز الاعلام.