زينب بنت خزيمه

زينب، دختر خزيمة بن حارث بن عبدالله هلاليّة بن عبدالله بن عمرو بن عبدمناف ابن هلال بن صعصعة عامري هلالي است. اما مصادر تاريخي از مادر ايشان سخني به ميان نياورده‌اند.

ابن عبدالبرّ از قول ابي‌الحسن جرجاني نسّابه، او را خواهر ميمونه بنت حارث ذکر کرده‌اند. ولي ابن حبيب بغدادي اين‌گونه مي‌نويسد: «اُم الفضل لبابه کبري بنت حارث، همسر عباس عموي پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)}، مادر ابن عباس، و لبابه صغري همسر وليد بن مغيره، مادر خالد بن وليد و عزّة بنت حارث است».[1]

زينب بنت خزيمه، اُمّ المساکين

زينب بنت خزيمه را، به جهت بخشندگي، مهرباني و عطوفتي که با مساکين و فقيران داشت، لقب اُمّ المساکين دادند(مادر بيچارگان). اين لقب، عنواني بوده که در دوره جاهليت بر ايشان نهاده بودند. او در دوران اسلاميِ زندگي‌اش، بيش از گذشته در انديشه مساکين و فقيران بود و مورخان بر آن گواهي داده‌اند.

در ميان مورخان، در اينکه زينب قبل از ازدواج با پيامبر گرامي_{(صلی الله علیه و آله)}، همسر کدام شخص بوده، اختلاف است. اما مشهور آن است که وي همسر طفيل بن حارث بن مطّلب بن عبدمناف بود و از طفيل طلاق گرفت و به عقد برادر طفيل، عبيدة بن حارث درآمد. عبيده در غزوه بدر مجروح شد و در سن شصت و چهار سالگي جان داد.[2]

نقل‌‌هاي ديگري درخصوص ازدواج زينب با برخي صحابي ديگر آمده که چندان مستند نيستند.

ازدواج زينب بنت خزيمه با پيامبر خدا_{(صلی الله علیه و آله)}

وقتي شوهر زينب به شهادت رسيد، پيامبر خدا_{(صلی الله علیه و آله)} از او خواستگاري کرد. او اختيار تام به پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} داد و آن حضرت گواهاني را فراخواند[3] و با مهريه چهارصد درهم نقره، او را به همسري خويش درآورد.[4]

به گفته برخي از مورخان، پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} ابواسيد بن علي بن مالک انصاري را به سراغ زني از بني‌عامر بن صعصعه فرستاد تا زينب را برايش خواستگاري کند. ابواسيد، زينب را به عقد حضرت درآورد.[5]

اين ازدواج بيست روز پس از ازدواج پيامبر، با حفصه، دختر عمر بن خطاب صورت گرفت. زينب بنت خزيمه به لحاظ اخلاقي داراي کرامت اخلاقي است و صفت کرامت را در خود داشته و لذا به مساکين و بينوايان رسيدگي مي‌‌کرد. پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} از آن بانوي بزرگوار رضايت کامل داشتند.

وفات زينب بنت خزيمه و خاکسپاري‌اش در بقيع

اُمّ المؤمنين، زينب بنت خزيمه، زندگاني کوتاهي با پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} داشت و در مورد مدت، ميان مورخان اختلاف است و آن را از سه تا هشت ماه گفته‌اند. در هر صورت، مدت بسيار کوتاهي را با پيامبر_{(صلی الله علیه و آله)} زيسته است.

زينب بنت خزيمه در جواني و در سن 33 سالگي در مدينه وفات يافت.[6] پيامبر خدا_{(صلی الله علیه و آله)} بر وي نماز گزارد و در بقيع به خاکش سپردند.[7]

طبق نقل مورّخان، ايشان نخستين همسر پيامبر خدا_{(صلی الله علیه و آله)} بوده که در بقيع مدفون گرديده است.

[1]. المحبر، تحقيق: ايلزه ليختن شتيتر، بيروت، دارالآفاق الجديدة، بي‌تا، صص 106 ـ 109.

[2]. انساب الاشراف، ج2، ص648.

[3]. الطبقات، همان، ص91.

[4]. السيرة النبويه، ج2، ص648.

[5]. الاستيعاب، ج4، ص1599.

[6]. المنتظم، ابن جوزي، تحقيق: محمد عبد القادر عطا، ج3، دارالکتب العلمية، 1992م. ص210.

[7]. دلائل النبوه، ج3، ص195.