• صفحه اصلی
  • تاریخچه
  • مدفونین
    • ائمه اطهار (علیهم السلام)
    • صحابه پيامبر(ص)
    • وابستگان پيامبر(ص) و اهل بيت(ع)
    • همسران پيامبر(ص)
  • کتابشناسی
  • مقالات
  • تصاویر
  • نگاره‌ها
  • ادبیات
  • چندرسانه‌ای
    • فیلم
    • موشن‌گرافی
  • نقشه
  • درباره ما
/ جنت البقیع / مدفونین در بقیع / همسران پيامبر(ص) / سوده بنت زمعة بن قيس
×

ارسال ایمیل

در حال ارسال اطلاعات
لطفا تیک "من ربات نیستم" را بزنید !
تاريخ : 1398/10/25 | بازدید : 933
نویسنده : علی اکبر نوایی

سوده بنت زمعة بن قيس

سوده بنت زمعه، به‌عنوان بانويي باکرامت و فضيلت، دائم الذکر، عالمه، عابده، با تقوا و پرهيزکار و اهل زهد و درايت بود.

نام کامل ايشان، سوده بنت زمعة بن قيس بن عبدشمس القرشيّه. نام مادرش، الشموس بنت قيس بن عمرو بن زيد بن لبيد بن خداش بن عامر بن غنم بن عدي بن النجار بود.

سوده پيش از ازدواج با پيامبر(صلی الله علیه و آله)، همسر پسر عمويش، السکران بن عمرو بن عبدشمس بن ودّ بن نصر بن مالک بن عامر بن لؤي بود که آن دو، در مکه اسلام را پذيرفتند و در هجرت دوم به حبشه، رهسپار آن ديار شدند تا اسلاميت و ديانت خود را حفظ کنند. در اين ماجرا و طي سفر، همسرش کشته شد و او در حبشه بيوه گرديد. اما علاّمه عسکري در تحقيقات خود، مرگ سکران را در مراجعت از حبشه به مکه دانسته، و در اين باره چنين مي‌نويسد:

سوده ابتدا با پسر عموي خود، سکران ازدواج کرد و به همراهي ديگر مسلمانان ـ که براي دومين بار به حبشه مهاجرت مي‌کردندـ راهيِ آن ديار شد. سکران پس از مراجعت از حبشه، در مکه درگذشت و سوده را بي‌پناه و بي‌سرپرست گذاشت و پيامبر خدا(صلی الله علیه و آله) پس از وفات خديجه، سوده را به عقد خود درآورد.[1]

ازدواج پيامبر(صلی الله علیه و آله) با سوده

وقتي همسر سوده از دنيا رفت، خوله دختر حکيم بن اوقص سُلَمي، همسر عثمان ابن مظعون، نزد پيامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و گفت: اي پيامبر، مي‌بينم که غمي سنگين بر شما عارض شده و خديجه کبرا را از دست داده‌ايد! حضرت فرمودند: همين‌طور است که مي‌گويي، غم خديجه برايم غمي سنگين است. خوله افزود: اي فرستاده خدا! اجازه مي‌دهيد از سوده، دختر زمعه برايتان خواستگاري کنم؟ پيامبر(صلی الله علیه و آله) که سوده را مي‌شناخت و از مرگ شوهرش آگاه بود، فرمودند: آري، منعي نيست. شما زنان به اين مسأله و ضرورت آن آشناتريد. پس از آنکه سوده از عده وفات همسرش خلاصي يافت، پيامبر(صلی الله علیه و آله) خوله را نزد وي فرستاد و از او براي خود خواستگاري کرد. سوده در پاسخ گفت: در مورد ازدواجم، پيامبر(صلی الله علیه و آله) صاحب اختيار است.

پيامبر(صلی الله علیه و آله) به وي فرمودند: فردي از خاندانت در ماجراي ازدواجت با من ناظر و گواه و صاحب اختيار باشد. سوده، حاطب بن عمرو بن عبدشمس را تعيين کرد تا او سوده را به ازدواج پيامبر(صلی الله علیه و آله) درآورد و اين ازدواج در سال دهم بعثت و بعد از وفات حضرت خديجه(علیها السلام) روي داد. بنابراين، سوده بنت زمعه، نخستين زني است که پيامبر(صلی الله علیه و آله) بعد از خديجه(علیها السلام)، با وي ازدواج کردند.[2]

سوده مانند بيشتر همسران پيامبر(صلی الله علیه و آله)، از آن حضرت صاحب فرزند نشد.[3]

اوصاف و ويژگي‌هاي سوده

در منابع و متون اسلاميِ ما، سوده بنت زمعه، به‌عنوان بانويي باکرامت و فضيلت، دائم الذکر، عالمه، عابده، با تقوا و پرهيزکار و اهل زهد و درايت بود.

به لحاظ جنبه‌‌هاي معنوي، در منابع اسلامي، از سوده بنت زمعه به‌عنوان زني روزه‌دار، شب زنده‌‌دار، عابده، زاهده و پرهيزگار ياد شده است. عايشه درباره او گفته است: «در روش و منش، مانند نداشت و زني را به اندازه سوده دوست نداشتم، جز اين­که در اخلاقش نوعي از تندي بود که زود برطرف مي‌شد».[4]

و نيز نقل شده که او از فواضل عصر خود به‌ شمار مي‌آمد.[5]

شخصيت روايي سوده

شخصيت‌‌هايي چون شيخ طوسي، ابن عبدالبرّ، ابونعيم، ابن اثير و ديگران، او را در شمار اصحاب و راويان پيامبر(صلی الله علیه و آله) نام برده‌اند. او احاديثي از پيامبرخدا(صلی الله علیه و آله) روايت کرده و افرادي چون ابن عباس، يحيي بن عبدالله بن عبدالرحمان بن اسد بن زراره، از او احاديثي را نقل کرده‌اند.

در صحيح مسلم و بخاري از او پنج حديث نقل شده که در اين دو کتاب موجودند.

وفات سوده و دفن در بقيع

سوده بنت زمعه، پس از رحلت پيامبر(صلی الله علیه و آله) تا سال 54 ه‍ .ق در قيد حيات بود. و سرانجام در همين سال، در دوران سلطنت معاويه بدرود حيات گفت و در بقيع به خاک سپرده شد.

ابن عباس هنگام وفاتش سجده کرد! گفتند: چرا سجده کردي؟ گفت: از پيامبر خدا(صلی الله علیه و آله) شنيدم که فرمودند: هرگاه نشانه‌اي از نشانه‌‌هاي الهي را ديدي، سجده کن، چه نشانه‌ و آيتي بالاتر از وفات سوده، همسر رسول الله(صلی الله علیه و آله)؟! و اين، به دليل اهميتي بود که سوده در نظر ابن عباس داشت.


[1]. نقش عايشه در تاريخ اسلام، عسکري، سيد مرتضي، ج3ـ.1 مترجمين، سردارنيا و نجمي، تهران مرکز انتشاراتي خيبر، 1377، ص55.

[2]. الطبقات الکبري، ج4، ص285.

[3]. اسد الغابه، ج6، ص144.

[4]. الاستيعاب، ج4، ص1867.

[5]. همان، ص1868.

مـنـبـع: آرمیدگان در بقیع، نوشته علی اکبر نوایی، تهیه شده در پژوهشکده حج و زیارت، نشر مشعر، ۱۳۹۵.
علی اکبر نوایی
مـنـبـع:
تــــازه هــــا
  • ماريّه قبطيّه
  • رمله (اُم حبيبه) دختر ابوسفيان
  • جويريه
  • زينب بنت جحش
  • حفصه، دختر عمر بن خطاب
  • عايشه، دختر ابو‌بکر ‌بن ابي‌قحافه
پـــربـــازدیـــدهــــا
  • حفصه، دختر عمر بن خطاب
  • صفيه دختر حُيَيّ بن اَخطب
  • ام سلمه
  • زينب بنت جحش
  • سوده بنت زمعة بن قيس
  • ميمونه، دختر حارث الهلاليّه
حــــدیــــث روز
قم، خيابان 75 متری عمار یاسر، خیابان شهید آیت الّله قدوسی، ساختمان حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، طبقه پنجم
پست الکترونیک: hajj.ziyarat@gmail.com
تلفن تماس: 37186 - 025
نمابر: 37769994 - 025
كد پستی: 3719158489

دسـتـرسـی سـریـع

  • پژوهشکده حج و زیارت
  • کتابخانه دیجیتالی حج
  • ویکی حج
  • سامانه نشریات
  • هیئت علمی و کارشناسان
  • جستجو در کتابخانه
  • دانشنامه حج و حرمین
  • بانک اطلاعاتی نقد وهابیت
  • اطلاعیه و فراخوان ها
  • نقشه سایت

پـیـونـدهــای مـرتـبـط

  • دفتر مقام معظم رهبری
  • بقیع
  • خبرگزاری حج
  • سازمان حج و زیارت
  • لیست همه پیوندها