محمد حنفية بن امام علی امیرمؤمنان (علیه السلام)

شهرت محمد بن حنفیه، مانع از تطویل و درازگویی دربارة اوست. از آنجا که تاریخ درگذشت محمد حنفیه در سال ۸۱ قمری است و در آن هنگام ۶۵ سال داشت، به دست می‌آید که او در سال ۱۶ قمری به دنیا آمده است ^{(ابن سعد، 1215ق، ج۵، ص۸۷)}

در رجال کشی از حضرت علی _{(علیه السلام)} نقل شده که چهار محمد، مانع نافرمانی خدا می‌شوند؛ این چهار محمد عبارت‌اند از: محمد بن جعفر طیار، محمد بن ابی‌بکر، محمد بن حنفیه و محمد بن ابی‌حذیفه ^{(کشی، 1439ق، ج۱، ص۲۸۶)} مامقانی با اشاره به این حدیث، عدالت و پاکی محمد بن حنفیه را اثبات می‌کند ^{(مامقانی، 1351ش، ج۳، ص۱۱۱)}

وی در نبردهای حکومت امیرمؤمنان، نقش فعالی در یاری آن حضرت داشت ^{(ابن شهرآشوب، 1376ق، ج۳، ص۱۶۸؛ حمیری، ص۲۷)}

شیخ طوسی از کشی از امام باقر _{(علیه السلام)} نقل کرده است: «در بیماری محمدبن حنفیه من در کنارش بودم و چشم او را بستم و غسلش دادم و کفنش کردم و نماز بر او خواندم
و او را [در بقیع] به خاک سپردم» (کشی، ص۳۱۵) البته در گزارشی از منابع غیر شیعی آمده است که ابان بن عثمان (پسر خلیفه سوم) بر وی نماز خواند ^{(مزی، ج۱۰، ص۲۸۵)}

در محل دفن محمد بن حنفیه اختلاف است؛ سیدمحسن امین به سه مکان اشاره می‌کند: ایلِه، طائف و مدینه در قبرستان بقیع (امین، ج۱۴، ص۲۷۰) ولی مسلم است که وی در مدینه وفات یافته و در بقیع دفن شده است ^{(مزی، ج۱۰، ص۲۸۵؛ مدرسی، 1359ش، ج۷، ص۴۸۴)}