محمد بن اسماعیل بن امام جعفر الصادق (علیه السلام)

همچنین اسماعیل، نواده امام جعفر صادق و هشتمین امام در مذهب شیعه اسماعیلی است. وی در سال ۱۲۸ قمری زاده شد. به گفته بعضی علمای شیعه اسماعیلی، او مرده است؛ اما برخی دیگر از علمای شیعه اسمائیلی معتقدند او به غیبت رفته است و باز خواهد گشت. بعضی از مفسران تاریخ نیز می‌گویند: «شیعیان اسماعیلی دچار انحرافی شده‌اند و محمد بن اسماعیل، همان مهدی موعود نزد آنان است که باز خواهد گشت».

دوران کودکی او در دوران زندگی امام جعفر صادق بود. او مدت بسیاری را مخفی در مدینه زندگی کرد؛ چنان که تنها گروهی از داعیان او را می‌شناختند. محمد پس از وفات پدرش در سال 138 قمری، در بین مردم از نظر علمی و معنوی مورد احترام بود. پس از فوت امام صادق _{(علیه السلام)} برخی معتقد به امامت محمد شدند. قبر او در بقیع دفن است ^{(سمعانی، ج1، ص156، زرباطی، ص92ـ93 کمونه، ص67)}

بنا به روایات اسماعیلی، خلیفه عباسی، هارون الرشید، در جست وجوی او در مدینه بود؛ اما زبیده، همسر هارون، از پیروان امام بود و او را آگاه ساخت.[1] سرانجام، محمد بن اسماعیل مدینه را ترک کرد و به همراه برادرش، علی بن اسماعیل، به کوفه رفت ^{(خامه‌یار، 1390ش، ص29)}

[1]. در روایات اسماعیلیان، زبیده به آسیه زن فرعون شبیه شده‌است.